Izzattillo Islomov
Olimlar turli madaniyatlarga ega uch mamlakat – Kolumbiya, Italiya va Qo’shma Shtatlardagi bolalar va ota-onalar haqidagi ma’lumotlarni tahlil qilishdi. Tadqiqotda jami 567 nafar ona, 482 nafar ota va 566 nafar bola ishtirok etdi. Ma’lumotlar uch marta to’plangan – bolalar 10, 12 va 13 yoshda. Ota-onalar farzandlarini shaxsan qanday tarbiyalashi va tarbiyalashi va bu ularning madaniyatida qanday qabul qilinishi haqida so’ralgan. Bolalarda ruminatsiya belgilari, shuningdek, tashvish va ruhiy tushkunlik alomatlari uchun psixologik test o’tkazildi.
Yig’ilgan ma’lumotlar tahlili shuni ko’rsatdiki, onalar qanchalik qattiqqo’l bo’lsa, ular qanchalik tez-tez so’kadi, baqirib yuboradi va jazolaydi, qizlarida qayg’urish darajasi shunchalik yuqori bo’ladi, tashvish va tushkunlik alomatlari shunchalik aniq bo’ladi. Shu bilan birga, onalarning qattiqqo’lligi o’g’illarning ruhiyatiga unchalik salbiy ta’sir ko’rsatmaydi va otalarning qattiqqo’lligi ikkala jinsdagi bolalarning ruhiyati uchun xavfli emas edi.
Shu bilan birga, agar ota-onaning qo’pol tarbiya uslubi madaniy me’yor deb hisoblansa, ota-onalarning bunday xatti-harakati bolalarda alohida psixologik muammolarni keltirib chiqarmaydi, deb topdilar tadqiqotchilar.
Nima bo’lishidan qat’iy nazar, topilmalar o’smir qizlarning tashvish va tushkunlik omili ularning onasi bilan bo’lgan munosabatlarini qanchalik muhimligini ko’rsatadi, deb ta’kidlaydi mualliflar.
Behruzbek Hamidov
