Biz stressni boshdan kechirganimizda, miya kortizolning chiqarilishiga olib keladigan signallarni faollashtiradi. Biroq, kortizolning o’zi salbiy ta’sir ko’rsatmaydi. Aksincha, u: 

• energiya darajasini oshirish orqali tanamizni harakatga tayyorlaydi; 
• diqqatni jamlashga yordam beradi;
• reaksiyalar tezligini oshiradi.

Yana bir narsa – doimiy stress tufayli yuzaga keladigan kortizol darajasining surunkali ko’tarilishi. Har bir narsa odatdagidek: bir tomchi suv yaxshilik keltiradi, lekin bir vaqtning o’zida 10 litr sizni yomonroq his qiladi. 

SURUNKALI STRESSNING OQIBATLARI

Qon shakar darajasi ko’tariladi

Kortizol glyukoza organizmda stress vaqtida qo‘shimcha energiya ishlab chiqarishni rag‘batlantirishi mumkin.

Ishtaha kuchayadi

Uzoq vaqt davomida stress tufayli ishtahaning oshishi odatiy holdir. Ba’zi odamlar yog’li va shirin taomlarga alohida qaramlikni qayd etadilar. Albatta, uzoq muddatda bu osonlik bilanvazn ortishiga olib keladi (bu sizning kayfiyatingizni yaxshilamaydi va ba’zida faqat stressni kuchaytiradigan qo’shimcha muammoga aylanadi) .

Libido kamayadi

Stress libido uchun javob beradigan gormonlar darajasini pasaytiradi. Biz jinsiy aloqaga kamroq qiziqamiz, biz hech qanday sababsiz sherigimizga qiziqishni yo’qotamiz. 

Uyqu yomonlashadi

Uyqu kamroq chuqurlashishi va uzilishi mumkin. Ba’zilar doimiy apatiya va charchoq hissi haqida xabar berishadi. 

Immunitet muammolari boshlanadi

Tez-tez shamollash – kuch va resurslarni tiklash imkoniyati bo’lmagan odam uchun doimiy hamroh. Bu e’tiborga olinmasligi kerak bo’lgan jiddiy alomatdir – shifokor bilan maslahatlashish yaxshiroqdir. 

SURUNKALI STRESSGA KIM MOYIL:

• Yuqori raqobatbardosh bo’shliqlardagi ishchilar. Agar siz doimo aloqada bo’lishingiz va yangi va yangi sharoitlarga moslashingiz kerak bo’lsa, ehtimol sizga dam olish uchun ko’proq vaqt kerak bo’ladi. 
• Maktab o’quvchilari va talabalari cheksiz imtihonlari, kurs ishlari va diplomlari bilan; 
• Ota-onalar va kasal yoki qariyalarga g’amxo’rlik qilayotgan odamlar.

O’ZINGIZGA QANDAY YORDAM BERISH KERAK

Javob, ehtimol sizni ajablantirmaydi: surunkali stressni boshdan kechirishni to’xtating. Ammo ortib borayotgan kortizolni “ishlash” ga yordam beradigan bir nechta oddiy variantlar mavjud: 

Erkin raqs 

Siz aytasiz: “Men muammoga duch keldim, hamma narsa yonmoqda, qanday raqs!” Ammo har bir kishining uch yoki to’rt daqiqa bo’sh vaqti bor, ularni resurslarni tiklashga sarflashga imkon bering. Cheklovni unuting va o’zingizni musiqaga erkin harakat qilishingizga imkon bering: isinish va stressni tashlash uchun baquvvat kompozitsiyalarni tanlash yaxshidir. 

Hammom 

O’zingizni jismoniy va hissiy jihatdan zararsizlantirish va yangilashning ajoyib usuli – saunada vaqt o’tkazish. Ideal holda, qon aylanishini yaxshilash va organizmdagi metabolik jarayonlarni rag’batlantirish uchun tanani isitish va sovutish davrlarini almashtirishga arziydi.  

Agar bu variant sizga mos kelmasa, unda siz uyda hammomni tashkil qilishingiz mumkin: vannani iliq, deyarli issiq suv bilan to’ldiring (harorat, albatta, siz uchun qulay bo’lishi kerak). Suvga bergamot, qarag’ay yoki limonning aromatik moylarini qo’shing. Shu tarzda bir necha daqiqa vaqt sarflang va keyin kontrastli dush oling. Siz, albatta, o’zingizni yaxshi his qilasiz! Shuni unutmangki, termal protseduralar hamma uchun mos emas, mutaxassis bilan maslahatlashish yaxshiroqdir. 

Yurak-qon tomir 

Surunkali stress paytida, agar siz yurakni mustahkamlaydigan bitta mashqni muntazam ravishda qo’shsangiz, tanangiz minnatdorchilik bilan javob beradi. Har qanday jang san’ati, sakrash, suzish, yugurish. Hatto 15 daqiqa ham sizning farovonligingizni yaxshilashga yordam beradi. 

MFR (miyofasiyal bo’shatish)

MFR rulosi tana resurslarini tiklash va mushaklarni bo’shashtirish uchun ajralmas narsadir. Bir necha yuz rubl turadi va har qanday sport do’konida mavjud. Shuningdek, igna qoplamali Kuznetsov gilamiga ham e’tibor qaratish lozim.

Rulo bilan mashq qilish misoli: 

1. Jismoniy mashqlar boshlanishi. Taranglik yoki noqulaylikni boshdan kechirayotgan tananing muammoli joylaridan birining tagida MFR rulosi bilan erga yoting. Bu orqa, dumba, buzoq yoki elka bo’lishi mumkin.
2. Og’irlikni taqsimlash. Tana vazningizni MFR rulosiga taqsimlab, silliq va sekin harakatlaning. Engil bosim bilan boshlang va mushaklarda yoqimli cho’zilish va bosimni his qilish uchun uni asta-sekin oshiring.