Oila funktsiyalari va ularning real hayotda amalga oshirilishi. Oilada nima yaxshi?

1. Oilaning reproduktiv funktsiyasi.

Bu funktsiya ikkita asosiy muammoni hal qiladi: individual – oilaning bolaga bo’lgan ehtiyojini qondirish va aholining ijtimoiy-biologik ko’payishi. Reproduktiv funktsiya er-xotinning jinsiy aloqaga bo’lgan ehtiyojlarini qondirishga asoslangan.

Tug’ilishning keng tarqalgan pasayishi bilan bog’liq holda, savol tug’iladi: normal uyg’un yashash uchun oilada qancha bola bo’lishi kerak? Sotsiologlarning ta’kidlashicha, ko’payish uchun oilada uchta farzand bo’lishi kerak, ammo bizning zamondoshlarimiz umuman boshqacha fikrda. Qizig’i shundaki, barcha bolalar orasida eng kam mustaqili insondir, kattalar bo’lish uchun u uzoq yo’lni bosib o’tishi kerak.

E’tibor bering, bu funktsiya jamiyat salomatligini saqlash bilan ham bog’liq. Oila oldidagi vazifalardan biri odamlarning yangi avlodlarida turli xil biologik anomaliyalarning ko’payishining oldini olishdir.

 

2. Oilaning iqtisodiy va maishiy funktsiyasi.

Bu oilaviy funktsiya oiladagi sheriklar va bolalarning sog’lig’ini saqlash, keksa qarindoshlar va chaqaloqlarga g’amxo’rlik qilish, uy-ro’zg’or ishlari, ovqat pishirish, uyda go’zallik va tartibni saqlash, yangi narsalar, kiyim-kechak va maishiy texnika sotib olish uchun javobgardir.

Bu funktsiyaning amalga oshirilishi xonadon ichidagi psixologik iqlimga, jumladan, oila daromadlarining manbalari va miqdoriga, oila mehnatini qarindoshlar o’rtasida taqsimlashga, ota-onalar va bolalar o’rtasidagi munosabatlarga jiddiy ta’sir ko’rsatadi.

3. Oilaning tarbiyaviy vazifasi.

Bu yosh avlodga ham, kattalarga ham katta ta’sir ko’rsatadi. Keling, ushbu funktsiyani tavsiflovchi 3 jihatni qayd etamiz:
Bolaning shaxsiyatini tarbiyalash. Ota-onalar o’z farzandlariga berishlari mumkin bo’lgan asosiy narsa bu sevgidir. Shu bilan birga, bolalar to’plangan ijtimoiy tajribani faol ravishda o’zlashtiradilar, ushbu bolaga xos bo’lgan qobiliyat va qiziqishlarni rivojlantiradilar. Oiladan tashqari, jamiyat ham kichkina odamning hayotiga ta’sir qiladi. Ammo oilaning ta’siri kuchliroq ta’sirga ega, u ko’proq hissiydir, chunki “dirijyor” ota-onalar tomonidan bolalarga bo’lgan muhabbatdir, bu esa bolalarda o’zaro tuyg’ularni uyg’otadi.
Har bir oila a’zosining hayoti davomida shaxsiyat rivojlanishi.
Ota-onalarning o’z-o’zini tarbiyalashi, birinchi navbatda, bolalarning ularning hayotiga doimiy ta’siri bilan bog’liq.

4. Oilaning dam olish funksiyasi.

Bu funktsiya har bir oila elementining bo’sh vaqtni tashkil etishdagi ehtiyojlarini qondiradi. Agar oila baxtli bo’lsa, bolalar va turmush o’rtoqlarning manfaatlarini o’zaro boyitish mavjud bo’lib, faoliyat, qoida tariqasida, rivojlanish xarakteriga ega. Hayotdan misollar: kitob o’qish, teatr, kino, kutubxonaga tashrif buyurish, televizor ko’rish, sport, turizm, oilaviy bayramlar.

Dam olish funktsiyasi oila a’zolarining sog’lig’ini yaxshilaydi va tez tiklanishiga yordam beradi.

5. Oilaning iqtisodiy funktsiyasi.

Iqtisodiy funktsiya oilaning moddiy turmush sharoitini ta’minlash va ularning qarindoshlarini yashash vositalari bilan ta’minlashni o’z ichiga oladi. Shunday qilib, oila a’zolari o’rtasidagi aloqalar mustahkamlanadi va nogironlar va voyaga etmagan a’zolar moddiy jihatdan qo’llab-quvvatlanadi. Ko’pincha byudjet saqlanadi, shuningdek, uy uchun tovarlarni sotib olish va sotib olish tashkil etiladi va rejalashtirilgan.

6. Oilaning emotsional funktsiyasi.

Har bir oila a’zosining sevgi, iliqlik va o’zaro tushunishga, psixologik himoyaga bo’lgan ehtiyojlarini qondirish. Oilada qo’llab-quvvatlanmaslik oilaning o’zida ham, jamiyatda ham tajovuz, buzilish va tushkunlikka olib keladi. Ruhiy salomatlikni saqlash oilaning hissiy funktsiyasi uchun eng muhim vazifadir.

7. Oilaning ma’naviy-psixoterapevtik funktsiyasi.

Bu funktsiya ijtimoiy birlikning har bir a’zosini ma’naviy jihatdan o’zaro boyitish uchun mo’ljallangan. Jamiyatda xulq-atvorning axloqiy va axloqiy me’yorlari singdiriladi. Bundan tashqari, psixoterapevtik funktsiya har bir qarindoshning tushunish, tan olish, hurmat qilish va hissiy qo’llab-quvvatlash ehtiyojlarini ta’minlaydi.

8. Oilaning ijtimoiy-erotik funktsiyasi.

Ijtimoiy-erotik funktsiya sheriklarning jinsiy ehtiyojlarini qondirishni o’z ichiga oladi. Ikkita asosiy vazifa – jinsiy aloqadan zavq olish va jamiyatning ko’payishini ta’minlash. Shunday qilib, oila urug’ga, keyin avlod va sulolaga aylanadi.

9. Oilaning himoya funktsiyasi.

Agar bola ko’chada bezoridan xafa bo’lsa, otasi borib, bu bezori bilan yoki ota-onasi bilan shug’ullanadi. Bu oilaning himoya funktsiyasining namoyonidir. Qoidaga ko’ra, agar tirnash xususiyati beruvchi tashqi bo’lsa, bir qarindoshning aybi yoki sharmandasi barcha oila a’zolari tomonidan taqsimlanadi. Bundan tashqari, himoya iqtisodiy va psixologik bo’lishi mumkin.

10. Oilaning kuchlarni birlashtirish funktsiyasi.

Yuqoridagi ehtiyojlarning har biri oilasiz odam tomonidan qondirilishi mumkin, lekin faqat oila barcha funktsiyalarni birlashtirishga imkon beradi. Agar oila to’g’ri bo’lsa, u insonning barcha ehtiyojlarini har tomonlama va ishonchli ta’minlaydi.