Izzattillo Islomov
Ko’pincha keksa odamlarga e’tiborsizlik, hurmatsizlik, murosasizlik va befarqlik ko’rsatiladi, ular qo’pol va oilaviy hayotdan chetlashtiriladi. Va bu tasodif emas. Bolalar va qariyalar jamiyatning eng zaif toifalaridir. Ammo agar bolalar jamiyatda faol bo’lsalar: ular bog’chalarga, maktablarga, klublarga, seksiyalarga qatnasalar, keksa avlod yoshiga bog’liq o’zgarishlar tufayli ko’pincha ijtimoiy aloqalarda cheklangan va butunlay qarindoshlariga bog’liqdir. Ko’p hollarda psixologik zo’ravonlikning namoyon bo’lishiga sabab bo’lgan izolyatsiya.
Ayollar va bolalarga yordam ko’rsatish inqiroz markazining bo’lim boshlig’i Lyubov Vyjanova bunday zo’ravonlik shakllari haqida gapirdi.
PSIXOLOGIK ZO’RAVONLIK TURLI SHAKLLARDA BO’LISHI MUMKIN
- Keksa odamni ochiqdan-ochiq rad etish va doimiy tanqid qilish, masalan, kiyimdagi tartibsizlik: “Nima kiyasan, har doim o’ralgansan!”
- Masxara qiluvchi hukmlar va qarashlar: “Nega bu bema’ni gaplarni gapiryapsiz! Dunyo allaqachon boshqacha! Siz zamondan orqadasiz!”
- Uning o’z qadr-qimmatini haqorat qilish va kamsitish: “Va o’z to’g’riligingiz bilan hayotingizda nimaga erishdingiz!”
- Keksa odamga tahdidlar: ularni kasalxonaga yoki qariyalar uyiga yotqizish, uyidan haydab chiqarish.
- Qasddan jismoniy yoki ijtimoiy izolyatsiya, hech kim odam bilan gaplashmasa, u qaror qabul qilishdan chetlashtiriladi va uning fikri inobatga olinmaydi. Hatto farovon oilada ham bunday nodonlik bo’lishi mumkin: “Xo’sh, u ko’p narsani tushunmaydi”.
- Yoshga yoki jismoniy holatga mos kelmaydigan ortiqcha talablar.
Behruzbek Hamidov
