Tajribalarning mohiyati nimada?

Britaniyalik olimlar tomonidan dunyoning turli burchaklaridan kelgan London biznes maktabining 400 dan ortiq talabalari o’rtasida o’tkazilgan tajribalardan birida, do’sti so’rovnomada moliyaviy sohada tajribali ekanligi haqida ataylab yolg’on gapirganida vaziyatni baholash taklif qilindi. modellashtirish. Ko’pchilik bunday xatti-harakatni nomaqbul deb hisobladi. Keyin ishtirokchilardan do’stingiz ushbu mahorat bo’yicha yozgi kursni o’tashini tasavvur qilishlari so’ralgan. Keyin esa tomoshabinlar avvalgidek yolg’onga toqat qilmay qo’yishdi.

Shunga o’xshash parametrlarga ega 3,5 mingdan ortiq ko’ngillilar bilan yana oltita tajriba o’tkazildi. Va ularning barchasi deyarli bir xil natijalarni berdi. Yana bir tajriba AQShda o’tkazildi. U erda odamlarga mamlakatning ikkita asosiy partiyasi – respublikachilar va demokratlarga tegishli siyosiy xarakterdagi oltita ataylab yolg’on bayonotlar berildi. Keyin ulardan bu bayonotni qanday amalga oshirish mumkinligini taxmin qilish so’ralgan. Va natijada odamlar dezinformatsiyada haqiqat va haqiqat donini topa boshladilar.

Bu nimaga olib kelishi mumkin?

Olimlarning fikricha, eksperimentlar natijalari juda achinarli va odamlar soxta narsalarni tarqatishga tayyor ekanligini ko’rsatmoqda, ayniqsa, agar ular siyosiy qarashlari bilan bir xil joyda bo’lsa. Tajriba tashkilotchilari ulardan bunday ma’lumotlarni ijtimoiy tarmoqlarda baham ko’rishga arziydimi yoki yo’qligini qayta ko’rib chiqishni so’rashdi, ammo tadqiqot ishtirokchilari aniq javob berishdi, albatta!

Va natijalar juda achinarli edi. Agar targ‘ibot bu voqeaning kelajakda sodir bo‘lishiga asoslansa, odamlar bu yolg‘on emas, balki haqiqat ekanligiga ishona boshlaydi. London Biznes maktabi tadqiqotchilari bu juda qiziq va yomon hodisani “yolg’onga ma’naviy yo’l” deb atashgan.

Bundan vijdonsiz populist siyosatchilar o’zlarining nomaqbul amaliyotlarida foydalanadilar. Ular o’z tarafdorlarini kelajakda yolg’on haqiqatga aylanishiga ishontiradilar va bunga qat’iy ishonadilar va soxta ma’lumotlar to’lqinini keltirib, dezinformatsiyani yanada tarqatadilar. Kelajak haqidagi bayonotlarni tekshirishning iloji yo’q, shuning uchun barcha mezonlar xiralashgan va ob’ektiv ma’lumotlar tashviqot bilan almashtiriladi. Bunday odamlarni ishontirish juda qiyin. Ular mutaassiblarga o’xshab, butlari aytgan narsa haqiqat ekanligiga, albatta, amalga oshishiga qat’iy ishonadilar. Ammo kelajakda. Va u bilan kurashish qiyin.