U fantastikani ijtimoiy dunyoni taqlid qilish usuli, tasavvur bizni o’ziga tortadigan “matritsa” deb ataydi. Xayoliy dunyoda bo’lib, biz haqiqiy hayotda boshqalarni yaxshiroq tushunishimizga yordam beradigan saboqlarni o’rganamiz.
Keyt Otli boshchiligida tajribalar o’tkazildi, unda ishtirokchilar ko’zlarida his-tuyg’ularni tanib olish uchun testdan o’tishdi. Ushbu testda erkaklar va ayollarga faqat odamlarning ko’zlari ko’rinadigan 36 ta fotosurat birma-bir ko’rsatildi va ularning ko’zlari qanday kechinmalar va his-tuyg’ularni aks ettirishini aniqlash so’raldi.
Kitob – bu birovning ongining bir bo’lagi bo’lib, u bir ongdan boshqasiga o’tganga o’xshaydi.
Muntazam ravishda badiiy adabiyot o‘qiydigan ishtirokchilar ushbu testda ancha yaxshi natijalarga erishdilar. Shu bilan birga, texnik va boshqa badiiy bo’lmagan adabiyotlarni o’qish bunday samara bermadi.
O’qish ham miyani rag’batlantiradi va rivojlantiradi. Boshqa bir tajribada magnit-rezonans tomografiya (MRI) skaneridagi ishtirokchilardan bir nechta oddiy jumlalar bilan tasvirlangan sahnani tasavvur qilishlari so’ralgan. Tomografiya shuni ko’rsatdiki, eksperiment davomida sub’ektlarning miyasida o’rganish va xotira bilan bog’liq bo’lgan hipokampusning faolligi oshgan. Badiiy adabiyot o‘qiyotganda miyada ham xuddi shunday jarayonlar sodir bo‘ladi.