Behruzbek Hamidov
Evolyutsiya uzoq yo’lni bosib o’tdi. Insoniyatning orqasida ulkan madaniy yuk bor, ammo agar biz Homo erectusning birinchi vakillari haqida gapiradigan bo’lsak, bizning tashqi ko’rinishimiz sezilarli o’zgarishlarga uchramagan. Miya ham keskin o’zgarmadi. Biz zamonaviy dunyoda yashayapmiz, ishga boramiz, madaniy hayot kechiramiz. Ammo bugungi kundagi xatti-harakatlarimizdagi qanday g’alati jihatlarni olimlar ajdodlarimizning o’ziga xos merosi sifatida izohlaydilar? Keling, buni tushunishga harakat qilaylik.
Ortiqcha ovqatlanishga moyillik
Ota-bobolarimiz doimo oziq-ovqat izlashlari kerak edi. Shuning uchun aytishimiz mumkinki, ko’pincha miya oziq-ovqat doimo tanqis bo’lgan qiyin sharoitlarda rivojlangan. Ko’p asrlar oldin, agar ota-bobolarimiz ovqatlanish imkoniga ega bo’lsalar, ular imkon qadar ko’proq ovqatlanib, keyinga qoldirmadilar.
Sovutgichga yaqinlashish
U yurdi, ochdi, qaradi, yopdi. Tanish eshitildimi? Bu xatti-harakatni elementar mantiq asosida tushuntirish mumkin. Hammasi yana qadimgi odamlar haqida. Miya bizda oziq-ovqatning bepul mavjudligini qabul qila olmaydi va bu ma’lumotni ko’rish orqali olishga intiladi. Bizning ongimiz shunchaki hamma narsa tartibda ekanligiga ishonch hosil qilishi kerak va ertaga nimadir yeyish kerak.
Yuqori uglevodli ovqatlarga bo’lgan muhabbat
Bizning ta’mli kurtaklarimiz uzoq vaqt oldin, o’simliklarni hali etishtirish mumkin bo’lmagan paytda shakllangan. O’sha kunlarda yuqori uglevodli ovqatlar shirin ta’mga ega edi. Va hali yetishtirilmagan o’simliklar (foydali) achchiqdir.
Ehtiyot bo’lish istagi
Ilgari stress qisqa muddatli edi. Men sherdan qochib ketdim – tamom, xavf orqada, asabiylashishning hojati yo’q. Qadim zamonlarda stress zarur edi, chunki bu vaqtda qonga kortizol va adrenalin chiqariladi. Ko’z qorachig’i kengaygan, kuchlanish kuchaygan, diqqat kuchaygan. Keyin bu tananing himoya funktsiyasi bo’lib xizmat qildi – xavfli paytlarda juda tez reaktsiya kerak edi.
Izzattillo Islomov
