Ota-onangizning miyasi qayerda?

aharli buvi – bu mavjud bo’lmasligi kerak bo’lgan qarama-qarshilik. Zaharli munosabatlar jismoniy va hissiy jihatdan nosog’lom, xavfli va tashvishli munosabatlardir. Bolaning yaqin qarindoshlari bilan bunday munosabatlari bo’lmasligi kerak.

Lekin negadir buvilar butunlay boshqa dunyo, deydi psixolog Antonina Pismennik. Ularning ko’pchiligi ota-onalarning o’zlarini qadrsizlantirishga, ularning tarbiyalash usullarini tanqid qilishga, onasi yoki dadamning bolaga qo’ygan chegaralarini buzishga va uni boshqa nevaralari (uning amakivachchalari) bilan solishtirishga haqli deb hisoblashadi.

“Bunday muhitda bola to’liq rivojlana olmaydi va dam olmaydi”, deb ogohlantiradi psixolog. – U doimiy taranglikda. Natijada, u o’zini yomon tutishi, maktabda yomon ishlashi va injiq bo’lishi mumkin. Nevrotik ko’rinishlar (enurez), tajovuzkorlik va asabiylashish ehtimoli bor. Bezovtalik va kasalliklarning paydo bo’lishini istisno qilib bo’lmaydi.

Ota -onalardan bizning hamkasblarimiz buvilardan eng zaharli iboralarni to’plashdi. Uning og’zidan bunday narsalarni eshitib, chora ko’rishga arziydi.

“ODOBLI BOLALAR BALAND OVOZDA QICHQIRMAYDILAR / YIG’LAMAYDILAR / KULMAYDILAR”

Tuyg’ularni baland ovozda ifodalashni taqiqlash, Pismennikning fikricha, toksik munosabatlarning belgisidir. Bunday muhitda bola o’zini noto’g’ri qilyapti degan tuyg’u bilan o’sadi.

“SIZLAR QANDAY OTA-ONASIZLAR, SIZ HALI HAM BOLALARSIZ! MENI TINGLANG: MEN ENG YAXSHISINI BILAMAN.”

“Mensiz nima qilar edingiz?!”, “Yana ota-onangiz sizni sayr qilish uchun yengil kiyintirishgan. Ularning miyalari qayerda, deb so’rayapsizmi?  – bu so’zlar bilan buvi ota-ona obro’siga putur etkazadi, ona va dadani to’g’ri qaror qabul qila olmaydigan bolalarga tenglashtiradi.

“MEN KETSAM, MENI O’ZINGGA O’XSHATASAN, LEKIN MEN SHU YERDA EKANMAN, U XOHLAGANINI QILSIN.”

“Siz kun bo’yi bu shirinliklarni eyishingiz / multfilmlarni tomosha qilishingiz mumkin va biz ularga hech narsa aytmaymiz”,  chegarasiz bunday mehribonlik sizning qoidalaringiz va chegaralaringizni buzadi. Sizning so’rovlaringizni muntazam ravishda e’tiborsiz qoldirish, ba’zan bolaga zarar etkazish (agar u allergiya bo’lsa, qanaqa shirinlik?) – bu oiladagi aloqaning buzilganligi belgisidir, ayniqsa buvisi ota-onasiga qarshi bola bilan koalitsiyaga kirsa.

“BU AMAKINI KO‘RYAPSIZMI? AGAR MENDAN QOCHSANGIZ, U SIZNI O’ZI BILAN OLIB KETADI.”

Bu, shuningdek , “qaerga shoshilyapsan, peshonangni og’ritib yuborasan”, “sakrashni to’xtat – bu xavfli ” iboralarini o’z ichiga oladi . Adolat uchun, tan olish kerakki, onalar ham , ayniqsa, birinchi farzandlari bilan, giper-tashvish bo’lishi mumkin. Ammo chaqaloqqa ishonib topshirilgan buvilar uchun qo’rquv miqyosdan chiqib ketishi mumkin. Bunday yurishlardan so’ng, bola dunyo xavfli va barcha odamlar yomon ekanligiga ishonch hosil qilishi mumkin.

“BOLAGA O’YINCHOQ BERING, NEGA BUNCHALIK OCHKO’ZSIZ?”

“Sizga qarang, xuddi cho’chqaga o’xshab, hammangiz iflossiz”, “Sizning amakivachchangiz allaqachon o’zi o’qib, onasiga yordam bermoqda. Va siz bir yoshga kichiksiz va hatto o’yinchoqlaringizni ham tozalay olmaysiz.” Tanish eshitildimi? Tanqid va cheksiz taqqoslashlar bolada o’ziga ishonchsizlik va u qandaydir tarzda boshqacha ekanligi haqidagi fikrni shakllantiradi.

– HAQIQATAN HAM MENGA QO’NG’IROQ QILISHGA QAROR QILDINGIZMI?

Boshqacha qilib aytganda: “Siz, ota-onangiz kabi, umuman ahamiyat bermaysiz.” Ko’pincha buvining o’zi nevaralari bilan ota-onaning e’tibori uchun raqobatlashadigan bolaga o’xshaydi : endi sizning farzandingiz bor, siz meni unutdingiz.

“BOLALARNI MENGA OSIB QO’YISHNING HOJATI YO’Q, MEN ZO’RG’A YURA OLAMAN.”

Psixolog buni zaharlanish belgisi deb hisoblaydi. Sog’lig’i yomon bo’lishiga qaramay, bolalariga qarashga majbur bo’lgan buvilar bolalarni og’ir deb bilishadi. Va nevaralarning o’zlari buni tushunib, o’zlarini keraksiz his qilishadi.