Behruzbek Hamidov
Yer sayyorasi va insoniyat qancha vaqtdan beri mavjud bo’lishiga qaramay, har yili ko’plab arxeologik artefaktlarni topish mumkin, ular sizni nafaqat hayratda qoldiradi, balki chin dildan kuldiradi. Qadimgi odamlar g’orlarda yashagan bo’lsa-da, ularning aqliy qobiliyatlari etarlicha baholanmaganligini ko’rsatadigan ko’p narsa bor. Ushbu maqolada siz hech kimni befarq qoldirmaydigan beshta eng noodatiy arxeologik topilmalar haqida o’qishingiz mumkin.Tarixdan oldingi quchoq
2014 yilning qishida olimlar ikkita quchoqlashgan skelet ko’rinishidagi qiziqarli topilmani topishga muvaffaq bo’lishdi. Nozik tuyg’ular odamlarga hech qachon begona bo’lmagan, hatto ular ko’p yillar oldin yashagan bo’lsa ham. Ushbu topilmaning asosiy xususiyati odam skeletining g’ayrioddiy holati deb hisoblanishi mumkin. U chalqancha yotib, muloyimlik bilan jondoshini quchoqladi. Katta ehtimol bilan, sevgilisi vafot etganida u tirik edi. Birgalikda dafn etish ajralishni istamaslik va keyingi hayotda birga bo’lish istagi tufayli sodir bo’ldi. Bunday juftlashgan dafnlar kam uchraydi. Shunisi e’tiborga loyiqki, bu topilma Sevishganlar kunidan oldin topilgan.
Arava halokati
Yo’l-transport hodisasi har doim ko’plab qurbonlarga olib kelishi mumkin bo’lgan noxush hodisadir. Bunday hodisani, ayniqsa, birinchi aravalar va chorvachilik paydo bo’lishi paytida g’alati deb hisoblash mumkin edi. Topilma Stavropol o’lkasida topilgan. Skeletda 33 ta tuzatilgan yoriqlar bor edi va ular avtomobil to’qnashuvi paytida saqlanib qolgan. Olimlar baxtsiz odamning o’limi aravaning katta tezlikda ag’darilishi yoki uni shunchaki ezib tashlashi tufayli sodir bo’lgan degan xulosaga kelishdi. Bundan tashqari, sinish izlari ularning ba’zilari hayot davomida olinganligini ko’rsatdi. Qarindoshlari bu odamni to’g’ridan-to’g’ri arava ustiga dafn qilishdi. Ehtimol, ular bu jarohatlar bilan jasorat bilan yashaganini ta’kidlamoqchi bo’lishdi yoki uning holatiga e’tibor qaratmoqchi bo’lishdi.
Sevgi
Yana bir noodatiy arxeologik kashfiyot italiyalik arxeologlar tomonidan amalga oshirildi. Ular qo’llarini ushlab, bir tomonga qarab turgan 2 ta skelet topdilar. Bu, ehtimol, bir-biriga oshiq bo’lgan er-xotin edi, lekin bitta qiziq fakt qayd etildi – ikkala skelet ham erkaklarga tegishli edi. Bu odamlarning dafn etilishi taxminan miloddan avvalgi IV-VII asrlarda sodir bo’lgan, o’sha paytda erkaklar o’rtasidagi jinsiy aloqa jinoiy hisoblanadi.
Bu joy harbiylar uchun qabriston bo’lgan degan yana bir fikr bor. Shuning uchun ular birgalikda dafn etishga qaror qilgan qurolli o’rtoqlar bo’lishlari mumkin edi. Ammo ularning qo’llarini bir-biriga oshiq bo’lgan er-xotin kabi birlashtirgani, birinchi taxminlar haqiqatga yaqinroq ekanligini ko’rsatadi.
Jangdan oldin tutun tanaffusi
Ma’lumki, jangdan oldin skif askarlariga giyohvand moddalarning kichik dozalari berilgan. Skif qabilalari ham xuddi shunday manipulyatsiyalarni amalga oshirgan.
2015-yilda arxeologlar 2 ming yildan ortiq vaqtga ega bo’lgan sof oltindan yasalgan maxsus chekish moslamalarini topishga muvaffaq bo’lishdi. Ulardagi marixuana qoldiqlari jangdan oldin skiflar ushbu moddadan foydalanganlikda aybdor bo’lganligini ko’rsatadi.
Skiflarning tayyorgarlik ishlari chinakam zukko va g’ayrioddiy edi. Skiflarning hayqiriqlar bilan g’alati xatti-harakatlarga yordam beradigan o’ziga xos tutun ishlab chiqaradigan maxsus zavodi bo’lgan degan fikr bor. Bongolar tasvirlangan fotosuratlar darhol olijanob planokurlar tomonidan tan olindi.
Neandertallar va elim
Neandertallar juda ibtidoiy va ahmoq ekanligiga har doim ishonishgan, ammo 2019 yilda ular qarag’ay qatronidan asal mumi qo’shib ishlab chiqarilganligi aniqlangan. Yuqori haroratdan foydalanib, neandertallar bu aralashmani eritib, keyin uni kichik yog’och truba ichiga joylashtirdilar va unda maxsus pichoq joylashgan edi. Bunday manipulyatsiyalar va elimlar yordamida neandertallar ishchi asboblarni yaratdilar. Olimlar, aslida neandertallarning aqliy qobiliyatlari odatdagidan ko’ra yaxshiroq bo’lgan degan xulosaga kelishdi. Ular o’rmonlarni juda yaxshi yoqib, boshqariladigan yong’inlarni yaratishi mumkin.
G’ayrioddiy arxeologik topilmalarning butun ro’yxati sizni odamlar qanday yashaganligi, ular nima qilgani haqida o’ylashga, shuningdek, ibtidoiy odamlar va ularning qabilalarining hayotiga boshqacha qarashga majbur qiladi.
Izzattillo Islomov
