Izzattillo Islomov
mutlaqo tabiiydir – axir, anoreksiya, bulimiya, ortoreksiya va kompulsiv ortiqcha ovqatlanish kabi kasalliklardan aziyat chekadigan bemorlar soni tobora ortib bormoqda. Psixoterapevt Zhenya Donova bizga oziq-ovqat bilan munosabatlarda bunday jiddiy buzilishlarning kelib chiqishini qaerdan izlash kerakligini aytdi.
Uning so’zlariga ko’ra, ovqatlanishning deyarli barcha turlari birinchi parhezdan boshlanadi. Lekin bunga nima olib keladi?
- Biologik omillar. Ovqatlanishning buzilishi irsiy bo‘lishi mumkin, buni ko‘p bolali oilalar, shuningdek, egizaklar o‘rganishlar tasdiqlaydi. Bundan tashqari, RPP 50–70%ni tashkil qiladishartlanganya’ni genetik moyillik.
- Psixologik omillar. Bularga tarbiya, oiladagi muhit, his-tuyg’ularni tushunish, yashash va ifoda etish qobiliyati kiradi. Bundan tashqari, insonning stressga chidamliligi va o’zini o’zi qadrlashi katta ahamiyatga ega.
- Ijtimoiy omillar. Bu yerda biz birinchi navbatda atrof-muhit haqida gapiramiz. Agar jamiyatda tanqid qilish, tashqi ko’rinishga e’tibor berish va muvaffaqiyat, baxt va tana shakliga bog’liqligini efirga uzatish odatiy hol bo’lsa, bu ovqatlanish buzilishining paydo bo’lishiga ham sabab bo’lishi mumkin.
Qoidaga ko’ra, agar odamga sanab o’tilgan omillardan biri kuchli ta’sir ko’rsatsa, unda hatto bitta dietaning surunkali kompulsiv xun xulq-atvoriga aylanishi ehtimoli juda yuqori, deydi Zhenya Donova.
Ma’lum bo’lishicha, oila va, xususan, ota-onalar odamda ovqatlanish buzilishining rivojlanishiga ta’sir qiluvchi asosiy shaxslardan biridir. Va bu haqda bilish muhim:
Behruzbek Hamidov
