Ko’zgu nima?
Mulohaza va o’z-o’zini aks ettirish biroz o’xshashdir, ammo avvalgi atama yanada kengroqdir. Mulohaza – bu insonning introspeksiya qilish va o’z hayoti va harakatlarini amalga oshirish qobiliyati.
Falsafada o’z-o’zini aks ettirish insonning o’z harakatlarini bilishga qaratilgan aqliy faoliyati sifatida qaraladi. Fikrlovchi shaxs o’zining shaxsiy qobiliyatlarini baholash, ijobiy va salbiy harakatlarini tushunish uchun o’z ichiga qaraydi. Fikrlash bevosita intellektual, ma’naviy va hissiy sohalar bilan bog’liq.
Psixologiyada hissiy va kognitiv aks ettirish ajralib turadi. Birinchi tur boshqalarning munosabatiga nisbatan his-tuyg’ularni o’z ichiga oladi. Kognitiv aks ettirish ichki dunyoni o’rganishni o’z ichiga oladi.
Agar inson juda faol aks ettira boshlasa, bu o’z-o’zini chayqash va introspektsiyaga olib kelishi mumkin, bu esa stressli holatga olib keladi.
O’z-o’zini aks ettirish tushunchasi
O’z-o’zini aks ettirish insonning turli vaziyatlarda o’zini ko’rishini o’z ichiga oladi. Uning aksini ko’rib, odam nimanidir qayta o’ylay boshlaydi. Fikrlash tufayli inson o’zini rivojlantirishga qodir.
O’z-o’zini aks ettirish nima uchun?
O’z-o’zini aks ettirish, inson rivojlanishi va yangi narsalarni o’rganishi, shuningdek, o’z nuqtai nazarini qayta ko’rib chiqishi uchun zarurdir. Shunday qilib, o’z-o’zini aks ettirish qobiliyatiga ega bo’lgan shaxs:
- Odamlarni tushunishni va o’zingizni boshqalar bilan solishtirishni o’rganing.
- Ijobiy va salbiy shaxsiy tajribalarni tahlil qiling.
- O’zingizning kuchli va zaif tomonlaringizni toping.
- Intuitivlikni yaxshilang.
- Qadriyatlarni qayta ko’rib chiqing.
- Aqlli qarorlar qabul qilishni o’rganing.
- Yomon odatlarga qarshi kurash.
Doimiy o’z-o’zidan qazishdan qanday chiqish mumkin?
Mulohaza yuritishni o’rganish orqali inson o’z hayotida sezilarli o’zgarishlarga erisha oladi va o’zini shaxs sifatida rivojlantiradi. Biroq, o’z-o’zini aks ettirish ko’pincha introspektsiya sifatida qabul qilinadi. Bu quyidagi sabablarga ko’ra bo’lishi mumkin:
- Bolalikda e’tibor va g’amxo’rlikning etishmasligi.
- Bolalikda psixologik zo’ravonlik.
- O’z-o’zini tashkil eta olmaslik.
- Muloqot qobiliyatlari bilan bog’liq muammolar.
- Perfektsionizmga moyillik, chunki bunday odamlar tanqidga juda og’riqli munosabatda bo’lishadi.
- Narsisistik shaxs.
Kamdan kam hollarda, psixologik xususiyatlardan boshlab, o’z-o’zini aks ettirish bo’lmasligi mumkin va malakali psixolog buni engishga yordam beradi. Professional yordamni e’tiborsiz qoldirmang, chunki o’z-o’zini aks ettirish hayotni yaxshi tomonga o’zgartirishi mumkin bo’lgan noyob hodisadir.