O’zimizni sevishimizga nima xalaqit beradi?

O’ZINI SEVISH NIMA

Biz uchun sevish va sevilish zarurati nafas olish va ochlikni qondirish zarurati kabi muhimdir. Ammo bu mahorat birinchi navbatda o’z-o’zini sevishga asoslangan.

Va bu o’zimizni borligimiz kabi qadrlash, o’zimizga e’tiborli bo’lish va g’amxo’rlik ko’rsatishdan boshlanadi. Rivojlanishi mumkin bo’lgan va kerak bo’lgan bu ataylab qilingan amaliyot orqali biz o’zimizni yaxshiroq bilib olamiz va natijada biz zaif tomonlarimiz va muvaffaqiyatsizliklarimizni (bu juda muhim) tan olamiz va kuchli va g’alabalarimizni ko’proq qadrlaymiz. 

O’z-o’zini sevish tushunchasiga zabt etilishi kerak bo’lgan cho’qqi sifatida qarash noto’g’ri, chunki o’z-o’ziga g’amxo’rlik doimiy bo’lishi kerak.

O’Z-O’ZINI SEVISHNING 7 JIHATI

Rasmga qarang: bu muhim jihatlar o’z-o’zini sevishni tashkil qiladi. Ularning har biri qanchalik rivojlanganligini o’ylab ko’ring.

1. O’z-o’zini tahlil qilish

O’z-o’zini identifikatsiya qilish jarayoni, ya’ni o’zini tinglash, fikrlar, his-tuyg’ular va harakatlarni nazorat qilish qobiliyati.

2. O‘z-o‘zini bilish

O’zimizni kashf qilish va kimligimizni tushunish qobiliyati.

3. O’z-o’zini parvarish qilish

O’z ehtiyojlarini o’z vaqtida ko’rish, amalga oshirish va qondirish qobiliyati.

4. O’z-o’zini baholash

O’zimizni qanday ko’rishimiz natijasi.

5. O‘z-o‘ziga mehribonlik

Xatolar uchun o’zingizni kechirish va kamchiliklarni qabul qilish qobiliyati, o’ziga rahm-shafqat qilish qobiliyati.

6. O’z-o’zini hurmat qilish

O’ziga ishonch va o’z manfaatlarini himoya qilish qobiliyati.

7. O’z-o’zini rivojlantirish

Doimiy rivojlanish jarayoni, o’rganish, sevgi va hayotda muvaffaqiyatga erishish imkoniyatlarini izlash.

O’Z-O’ZINI SEVISH NIMA EMAS 

O’z-o’zini sevish ko’pincha xudbinlik yoki o’ziga ishonch bilan aralashib ketadi. Ko’pincha o’z-o’zini sevish bilan adashadigan uchta narsa. 

Sizga hamma narsa qarzdor ekanligingizga ishonch

Bizning harakatlarimizdan qat’i nazar, biz hamma narsaga qarzdormiz degan tuyg’u. Ko’pincha o’zini yuqori baholaydigan odamlar bunga moyil. O’ziga bo’lgan ishonchni o’z qadr-qimmatini tan olish bilan aralashtirib yubormaslik kerak.

Kamtar odamlar, aksincha, ko’pincha o’zlarini sevishlari va o’zlarini ifoda etishlari qiyin, bu holda insonning asosiy ehtiyojlarini esga olish kerak. O’zini qadrlash va o’zini sevish istagi inson tabiatining asosiy jihati bo’lib, elitist sifat emas.

Xudbinlik

O’z-o’zini sevish – bu o’zingizga obsessiya emas. Ha, o’zimizni sevishga harakat qilganda, biz energiyani o’zimizga qaratamiz, lekin xudbin maqsadlar uchun emas. Bu erda teskari xabar haqiqatdir: biz avval o’zimizni sevishni o’rganamiz, keyin boshqalarni sevamiz.

Narsissizm, aksincha, odatda yuzaki va sterildir. O’z-o’zini sevish ancha murakkab: u jasorat va zaif tomonlarni qabul qilish qobiliyatini talab qiladi.

Asoslash

Doimiy ravishda o’z harakatlarini oqlash va o’zini oqlash insonning o’z shaxsiga nisbatan nafratlanishidan dalolat beradi va o’zini sevish bilan hech qanday umumiylik yo’q. Haqiqiy o’z-o’zini sevish yaxshini, yomonni va hatto yomonni ham qamrab oladi. 

O’ZIMIZNI SEVISHIMIZGA NIMA XALAQIT BERADI

O’z-o’zini sevish yo’lida bizni to’siqlar kutmoqda: tashqi va ichki.

Tashqi to’siqlar

1. Zo‘ravonlik. Zo’ravonlik o’z-o’zini anglashni yo’q qiladi va ichki muammolarga olib keladi. Zo’ravonlik qurbonlari aybdorlik va uyat hissi bilan azoblanadi, o’tmishda qolib ketadi va o’zini past baholaydi. Haqorat, tahdid, boykot va ortiqcha tanqidlar og‘riqli bo‘lib, insonning o‘zini sevishiga to‘sqinlik qiladi.
2. Taqqoslashlar. Agar biz doimo baholansak va boshqalar bilan taqqoslansak, atrofimizdagi hamma bizdan yaxshiroq ekaniga amin bo’lamiz. Bu o’z-o’zini yo’q qiladigan fikrlashni keltirib chiqaradi, ichki yordamni zaiflashtiradi va o’zimizni sevish qobiliyatimizni bostiradi.
3. Depressiya, xavotirning kuchayishi, travma. Bu holatlarning barchasi bizning ruhiy salomatligimizga ta’sir qiladi va ko’pincha mutaxassislar yordamini talab qiladi. Agar biz o’zimizni uzoq vaqt seva olmasak, bu ruhiy salomatlik bilan bog’liq yashirinmuammolarni ko’rsatishi mumkin.

Ichki to’siqlar

1. Shaxsiy qadriyatlarga nomuvofiqlik. Bizning qadriyatlarimiz o‘z qadr-qimmatini ko‘rsatish uchun qo‘llanma bo‘lib xizmat qiladi. Bizning harakatlarimiz va qadriyatlarimiz o’rtasidagi nomuvofiqlik, aksincha, jiddiy ichki ziddiyatga olib keladi. Tanglik davrida qayg’u, umidsizlik va norozilik rivojlanadi. Misol uchun, agar sizning asosiy qadriyatlaringizdan biri halollik bo’lsa va siz imtihonda jimgina aldangan bo’lsangiz, sizni aybdorlik va pushaymonlik tuyg’ulari qiynashi mumkin.
2. Shaxsiy chegaralarning yo’qligi. Shaxsiy chegaralar o’z-o’zini hurmat qilishni shakllantirish va saqlashda juda muhim rol o’ynaydi. Ularni o’rnatish haqidagi qaror o’z-o’zini sevishni tasdiqlaydi. Har bir insonning o’z shaxsiy chegaralari bor, ular har birining o’ziga xos ehtiyojlari bilan belgilanadi, shuning uchun ularni qurish strategiyalari ham har xil. Shaxsiy chegaralarning yo’qligi o’zimizni sevishimizga imkon bermaydi, chunki bu biz o’z istaklarimizni qanday ifoda etishni va o’z manfaatlarimizni himoya qilishni bilmasligimizni anglatadi.
3. Kechira olmaslik. kechira olmaslik o‘z-o‘zini sevish yo‘lidagi jiddiy va keng tarqalgan to‘siqdir. Xato qilish fikri bizni o’tmishda qolib ketadi. Uyat tuyg’ulari tezda pastlik tuyg’usiga aylanib, o’zimizni sevishimizga to’sqinlik qiladi. Oldinga borish uchun o’zingizni va boshqalarni kechirishni o’rganishingiz kerak. Kechirimlilikni o’z-o’zini o’zi yoqtirish yoki xatolariga e’tibor bermaslik bilan aralashtirib yubormaslik kerak. 
4. O‘z-o‘zini oqlash. O‘z qadr-qimmatini yo‘qotmaslik uchun har xil bahonalarni o‘ylab topadigan psixologik strategiya. Biz o’z xatti-harakatlarimiz yoki ularning etishmasligi uchun javobgarlikdan qochish uchun xatolar va muvaffaqiyatsizliklarni oqlaymiz. O’z-o’zini oqlash bizga aybni tashqi holatlarga o’tkazish imkoniyatini beradi.

O’Z-O’ZINI SEVISH AMALIYOTLARI

Boshqarish pulti

Chegaralar hurmat qilinmoqdami yoki yo’qligini bilish uchun ichki “boshqaruv paneli” ni yarating. Chegaralar bajarilganda, biz o’ynashni bosamiz. Agar kerak bo’lsa, pauzani tanlang. Vaziyatni tahlil qilish zarurati tug’ilganda, biz orqaga qaytamiz va keskin kontekstda biz “to’xtatish” tugmasini bosamiz va vaziyatdan chiqamiz. Qaysi tugmani ishlatishni qanday bilasiz?