Biz bu iboraga allaqachon o’rganib qolganmiz, garch

Fitnes klubining kiyinish xonasida siz osongina eshitishingiz mumkin: “Ko’rdingizmi, mening omadim kelmadi, u passiv tajovuzkor bo’lib chiqdi …” Bu ibora ko’pincha nima yashiringanligi haqida aniq tasavvurga ega bo’lmasdan ishlatiladi. orqasida. Bu atama Ikkinchi jahon urushi paytida amerikalik harbiy psixiatr polkovnik Uilyam Menninger tomonidan taklif qilingan. U ba’zi askarlar buyruqqa bo’ysunishdan bosh tortayotganini payqab qoldi: ularga qarshi ochiqdan-ochiq isyon ko’tarishdan ko’ra, ularni kechiktirishdi, norozilik qilishdi, samarasiz harakat qilishdi, ya’ni passiv sabotaj qilishdi.

Passiv-agressiv shaxsiyat buzilishlari keyinchalik nufuzli Amerika Psixiatriya Assotsiatsiyasi tomonidan tuzilgan mashhur DSM, ruhiy kasalliklar diagnostikasi va statistik qo’llanmasiga kiritilgan. Va keyin ular 1994 yilda to’rtinchi nashrni nashr qilish paytida undan olib tashlandi: ularning klinik tavsifi kompilyatorlarga etarlicha tushunarsiz bo’lib tuyuldi.

Bu atama psixiatrik tasnifdan o’chirilgan bo’lsa ham, u yo’qolmadi, lekin asta-sekin kundalik nutqqa kirib bordi.

Ko’pgina mutaxassislar ham undan foydalanishda davom etmoqdalar va hattoki bunday turdagi shaxslar tobora ko’payib borayotganiga ishonishadi. “Freyd davrida jinsiy repressiya isteriya yoki obsesyonning paydo bo’lishiga yordam bergan. “, – deydi psixoanalist Mari-Jozi Lakroix. “Bizning narsisizm va kelajakka nisbatan noaniqlik davrida biz giyohvandlik, depressiya, chegara va passiv-agressiv kasalliklarning kuchayishini ko’rmoqdamiz.”

YASHIRIN QARSHILIK

Bu passiv-tajovuzkor xatti-harakatlar har qanday shaxs turiga xosdir, degani emas. Psixologlar Kristof Andre va Fransua Lelor o’zlarining “Qiyin odamlar bilan qanday munosabatda bo’lish kerak” kitobida hayotimizning ba’zi nuqtalarida hammamiz shunday yo’l tutishga moyilmiz. Masalan, o’smirlik davrida yoki noqulay vaziyatlarga duch kelganda. Biz boshqalarning fikriga qo’shilmaganimizda “sekin” va “ahmoq” bo’lishimiz mumkin, ammo jazodan qo’rqib, ochiqchasiga bo’ysunmaslikka jur’at eta olmaymiz. O’zimizni himoya qilish va omon qolishning boshqa usullarini topganimizda, bu xatti-harakat yo’qoladi.

Ammo oramizda shunday odamlar borki, ular uchun yashirin bo’ysunmaslik muloqot qilishning yagona usuliga aylanadi. Psixiatr va psixoterapevt Grigoriy Gorshunin: “Ular uchun ochiq to’qnashuvga kirishish qiyin, chunki ochiq tajovuz, o’zlarini himoya qilish, ular o’zlari o’ylaydigan “to’g’ri” odamning qiyofasiga to’g’ri kelmaydi”. “Shuning uchun ular barcha sohalarda – sevgi hayotida, ijtimoiy hayotda, ishda, do’stlar orasida… Bu ular bilan muloqotni juda yoqimsiz qiladi”. “Ularning hayot qiyinchiliklariga duch kelgan passivligi munosabatlarni juda murakkablashtiradi”, deb tasdiqlaydi Mari-Jozi Lakroix.

Inertsiyaga g’azab qo’shiladi, bu boshqalar tomonidan seziladi va oxir-oqibat chidab bo’lmas holga keladi.

“Mariya ish boshlaganida biz xursand bo‘ldik. U yumshoq, iliq, kamtar, har doim yordam berishga tayyor ko’rinardi. Uning mas’uliyatiga yig’ilishlarni rejalashtirish, xatlarni tarqatish va uchrashuvlarni belgilash kiradi. Avvaliga hammasi yaxshi o’tdi. Yuzma-yuz suhbatda Mariya barcha yo’nalishlarga “ha” deb javob berdi. Ammo suhbatdosh unga orqasiga o’girilishi bilanoq, u ko’zlarini tinmay o’girdi. Undan biror narsa so’rashganda, u ataylab sekin harakat qildi, hamma narsadan shikoyat qildi va barcha rahbarlarimizni qoraladi. Men uni tinglashga va uni tinchlantirishga harakat qildim – befoyda. Oxir-oqibat u ishdan bo’shatildi.

U sudga borib, jabrlanuvchining o‘zini ko‘rsatmoqchi bo‘ldi va bir necha xodimdan yolg‘on ko‘rsatma yozishni so‘radi. Hammamiz rad etdik. Uning g’amxo’rligi dahshatli edi. U ko’z yoshlarini to’kib, biz hammamiz harom ekanligimizni aytdi. U menga ishonib, la’natlanganini, uning butun hayoti “yomon odamlar” tomonidan “buzilgan”ligini va hech kim uni doimo qurbon bo’lgan adolatsizliklardan himoya qilmaganini tushuntirdi.

Ushbu voqeani aytib berar ekan, tadbirlarni boshqarish kompaniyasining hisobchisi Lyudmila o’zini noaniq aybdor his qiladi, lekin shunday xulosaga keladi: “Buni aytish dahshatli bo’lsa-da, Mariya ketganidan keyin men xotirjam bo’ldim. U bilan muloqotda men hamma narsani aytishim va qila olaman degan taassurot qoldirdim, lekin bu hech narsani o’zgartirmaydi.

O’ZINGIZNI HIMOYA QILISH MUMKINMI?

Psixiatr va psixoterapevt Grigoriy Gorshunin passiv-tajovuzkor shaxsning qurboni bo’lishdan qanday qochish kerakligini tushuntiradi.

Ishda

Nima qilish kerak? Agar sizga umuman dalda kerak bo‘lmasa, passiv-agressiv xo‘jayinga dosh bera olasiz. Agar vazifalar etarlicha aniq belgilanmagan bo’lsa va agar siz nima qilsangiz ham, siz doimo bundan norozi bo’lsangiz, unda eng yaxshi yechim ketish bo’ladi: har bir kishi kamida kamida e’tirofga muhtoj. Agar bu shunchaki xodim bo’lsa, unda siz o’zingizga e’tibor qaratishingiz kerak, uning noroziligi bilan makoningizni ifloslantirishiga yo’l qo’ymaslik kerak.

Nima qilmaslik kerak? O‘zingizni uchburchakka tortishingizga yo‘l qo‘ymang. Uni qutqarishga urinmang va u shikoyat qilganda unga hujum qilmang. Jabrlanuvchi kabi harakat qilmang, chunki u doimo baxtsiz va hech qachon ijobiy fikr bildirmaydi. Bu sizga yordam bermaydi va siz yomon tsiklga tushib qolish xavfi ostida qolasiz.

Shaxsiy hayotda

Nima qilish kerak? Uni tinchlantiring. Passiv tajovuzkor o’ziga ishonchsizlikdan aziyat chekadi. Uning fikrini so’rang, shunda u o’zini sizning avtoritarizmingiz qurboni sifatida his qilmasligi kerak. O‘z burchagida qorong‘u fikrlarga berilib ketmasligi uchun uni erkin fikr bildirishga undash.

Nima qilmaslik kerak? O‘z g‘azab va umidsizliklarini boshqalarga ko‘rsatishga haqli deb hisoblagan kishi sizni qurbon bo‘lishiga yo‘l qo‘ymang. Hech narsani sezmagandek bo’lmang: uning g’azabi o’n barobar ortadi. Ota-ona kabi uni xafa qilmang – bu uning xatti-harakatiga sabab bo’ladi. O’zingizni hurmat qilishni talab qiling.