Propriosepsiya nima.Propriosepsiya boshqa sezgilardan farq qiladi.Piezo2 retseptorlari.

Propriosepsiya boshqa sezgilardan farq qiladi

U bir soniya ham o’chmaydi. Bu ma’lum omillar ta’siri ostida faqat alohida holatlarda sodir bo’lishi mumkin. Biror kishi quloqlarini yopsa, sukunat nima ekanligini tushuna boshlaydi va ko’zlari yumilganda, qorong’ulik nima ekanligini tushunish keladi.

Bugungi kunga qadar teginish va propriosepsiya kabi hislar eng kam o’rganilgan. Ammo so’nggi bir necha yil ichida nevrologlar ushbu muammolarni o’rganishda katta yutuq yaratishga muvaffaq bo’lishdi. Shu sababli, og’riqli his-tuyg’ularni davolashning samarali usullari yaratildi. Qo’l-oyoqlari amputatsiyaga uchragan bemorlar uchun ham maxsus protezlar ishlab chiqilgan. Bundan tashqari, inson bo’lish va o’z tanangiz yordamida atrofingizdagi dunyoni bilish nimani anglatishi haqida yangi bilimlar paydo bo’ldi.

Piezo2 retseptorlari

Propriosepsiya va teginish hissi bilan bog’liq muammolar bo’lgan ba’zi bemorlar diqqat bilan o’rganish uchun mavzu bo’lib xizmat qiladi. Ularning farqi shundaki, tanada juda kichik, lekin ayni paytda muhim narsa yo’qoladi, uning hajmi molekuladan katta emas. Bu retseptor jismoniy kuchlar asab tizimiga kirishi va inson ongiga ta’sir qilishi mumkin bo’lgan o’ziga xos kirish eshigi vazifasini bajaradi. Retseptor Piezo2 deb ataladi. Mutaxassislar uni faqat 10 yil oldin ochishga muvaffaq bo’lishdi.

Ushbu kichik molekulaning yo’qligi tufayli, agar biz to’g’ridan-to’g’ri proprioseptiv tizim haqida gapiradigan bo’lsak, odam ma’lum darajada “ko’zsiz” qoladi. Natijada, teri oddiy odam uchun norma deb hisoblangan ba’zi his-tuyg’ularni boshdan kechira olmaydi. Bunday bemorlar juda kam uchraydi. Dunyo bo’ylab jami 18 ta shunday holat aniqlangan. Birinchi holatlar 2016 yilda batafsil tasvirlangan. Muhim retseptor yo’qligi sababli, bu odamlar ko’zlarini yumsalar, o’z tanalarini nazorat qila olmaydilar. Og’ish kamdan-kam uchraydi va ko’p hollarda u noto’g’ri tashxis qo’yilgan yoki umuman o’rnatilmagan.

Ushbu buzuqlik bilan og’rigan bemorlarni o’rganish orqali nevrologlar nafaqat teginish, balki proprioseptiv tizimning ham muhim funktsiyalarini o’rganishga muvaffaq bo’lishdi. Bundan tashqari, kashfiyot miyaning turli sharoitlarga qanchalik moslasha olishi edi.

Muammoning o’ziga xos xususiyati shundaki, odam hech qanday teginishni sezmaydi, agar u unga qaramasa, unga ob’ektni olish qiyin. Bemorlarning ba’zilari engil og’riqni his qilmaydi, shuning uchun ular tanaga kuchli ta’sir ko’rsatishi kerak. Bunday kichik retseptor juda muhim rol o’ynaydi, chunki usiz hislar deyarli butunlay xiralashadi va harakatlarni muvofiqlashtirish yo’qoladi. Qorong’ida ba’zi bemorlar oddiygina erga tushadilar. Xuddi shu narsa ular ko’zlarini yumganda sodir bo’ladi. Bugungi kunda patologiya davolanmaydi, shuning uchun siz u bilan qanday yashashni o’rganishingiz kerak.