Psixologiya san’at sifatida

“Aslida, chiroyli chiziq, chiroyli uslub, chiroyli rang yo’q, yagona go’zallik ko’rinadigan haqiqatdir.”O. Rodin Men uchun bu iqtibos psixoterapiyaning, xususan, burjlar va dala terapiyasining mohiyatini mukammal aks ettiradi. Biz faqat haqiqatni aytamiz, buni ko’ramiz va qadrlaymiz. Biz haqiqatni birinchi o’ringa qo’yamiz. Ha, ba’zida bu haqiqat “og’ritadi”. Aslida, bu yengillik keltiradi. Og’riq yolg’on ko’targan kishanlarning tushib ketishidan kelib chiqadi. Bu butunlay zulmatdan keyin yorug’likka kirishga o’xshaydi – birinchi navbatda ko’zlaringiz og’riydi. Ko’rishga chidab bo’lmas. Ammo keyin siz yorug’likka ko’nikasiz va zulmatda qanday yashashingiz mumkinligini tushunmaysiz. Haqiqat haqiqatdan ham ko’proq. Bu hatto ko’rinmaydigan narsadir. Bu na zamonga, na sharoitga bo‘ysunmaydigan olamning o‘zgarmas mohiyatidir. Bu barcha dinlarning mohiyati va qalbida. Uni so’z yoki shakl bilan ifodalash shart emas. U har doim mavjud bo’lib, unda siz yanada buyukroq tartibning tinchligini topishingiz mumkin. Ammo bu allaqachon aqliy rivojlanish masalasidir. San’at va psixologiyani nima birlashtiradi? Bitta narsa bor – ular insonni chuqurroq ma’nolarga yetaklaydi. San’at ham, psixologiya ham insonning ichki dunyosiga tasvir va so‘z orqali murojaat qiladi. Qiziqishlari ovqatlanish, uxlash va o’yin-kulgi bilan chegaralangan odamlar dunyosida san’at ham, psixologiya ham mavjud emas. Bunday odamlarga na u, na boshqasi kerak emas, deyish mumkinmi? Ehtimol Ha. Ular “uxlab yotganlarida”. Bola dam olmaguncha va dunyoni ko’proq o’rganishga tayyor bo’lmaguncha uyg’onmaydi. Psixologiyaga ham, san’atga ham qiziqmaydigan odamlarni cheklangan insonlar deb ayta olamizmi? Yo’q. Bu unday emas. Shunchaki, ularning manfaatlari, ayni paytda, boshqa tekislikda. Ular omon qolish jarayoni bilan band. Axir, faqat tirik qolishdan ko’ra hayotning chuqurroq ma’nolarini biladigan va ko’radiganlargina go’zal va noma’lum narsalarga murojaat qilish uchun kuch va manbaga ega. Bu shuni anglatadiki, bunday odam o’zining “asosiy” jismoniy ehtiyojlarini allaqachon qondirgan va yanada rivojlanishga tayyor. Va nuqta hatto xarajat emas, “psixologiya” kambag’allar uchun emas. Garchi bu haqiqat bo’lishi mumkin. Bitta savol – ustuvorliklar. Ba’zilar uchun bir narsa muhim, boshqalar uchun esa boshqa. Va imkoniyatlar deyarli har doim bizning haqiqiy istaklarimizga mos keladi. ❤️