Imposter sindromi” so’nggi yillarda Internetda juda mashhur bo’lgan psixologik hodisadir. Biz insonning o’z yutuqlarini ichki qabul qila olmasligi haqida gapiramiz. O’zining aniq muvaffaqiyatlariga qaramay, u hammani aldayotganiga va u erishgan narsaga loyiq emasligiga amin, chunki u shunchaki omadli edi. “Impostor sindromi”, tadqiqot shuni ko’rsatadiki, tashvish vadepressiya bilan bog’liq.

Ushbu psixologik hodisaning haqiqiy hayotiy vaziyatlarda qanday “ishlashini” ko’rish uchun Martin Lyuter universiteti (Germaniya) tadqiqotchilari maqolasinashr etilgan Personality and Individual Differences jurnalida erkaklar va ayollardan iborat 76 nafar ko‘ngilli ishtirokida tajriba o‘tkazdi.

Ishtirokchilar ilgari batafsil psixologik testlardan o’tgan, jumladan, IQ darajalari va “imposter sindromi” belgilari. Keyin ularga matematik va og’zaki intellektual vazifalar to’plamini bajarish taklif qilindi. Haqiqiy natijalardan qat’i nazar, tadqiqotchilar barchani maqtashdi va ishtirokchilarga yuqori ball olganliklarini aytishdi. Keyin ulardan muvaffaqiyatlari aql, diqqatni jamlash, xotira va boshqalarga asoslanganmi yoki omad va taqdirga bog’liqligini baholashni so’rashdi.

Natijada, “imposter sindromi” jins, yosh va IQ darajasiga bog’liq emasligi ma’lum bo’ldi. Hatto yuqori darajadagi intellektga ega, lekin printsipial jihatdan barcha yutuqlarini noloyiq deb hisoblashga moyil bo’lgan odamlar ham muvaffaqiyat uchun javobgarlikni o’z qobiliyatlariga emas, balki tasodif va omadga yuklaydilar.