Behruzbek Hamidov
| Psixoterapevtik ishlarni nazorat qilish uchun oddiy vositalar |
Ushbu maqolada men oddiy vositani baham ko’rmoqchiman, uning yordamida siz psixoterapiya seansini tahlil qilishingiz mumkin.
Bunday tahlil natijasida psixoterapevt o’zining zaif tomonlarini ko’radi va o’z kasbiy faoliyatida o’rganishi va rivojlanishi mumkin.
Psixoterapevtik seansda terapevt va mijoz o’rtasidagi o’zaro ta’sirning uchta o’qini ajratish mumkin:
psixoterapevt – muammoning mazmuni (
T – S )
psixoterapevt – mijoz (
T – K )
mijoz – muammoning mazmuni (
K – S )
1. “Psixoterapevt – muammoning mazmuni” o’qi. Ushbu eksa bo’yicha psixoterapevt mijozning so’rovi va muammosiga aniqlik kiritadi.
Muammoning mazmuni psixoterapevtning javobini keltirib chiqarishi va psixoterapevtning o’zi muammolari bilan rezonanslashishi mumkin.
2. Psixoterapevt-mijoz o’qi. Bu terapevt va mijoz o’rtasidagi terapevtik munosabatlar.
Ushbu o’qda psixoterapevtning mijozga nima bo’layotgani haqidagi hissiy tajribalari kiradi.
3. “Mijoz – kontent” o’qi. Ushbu o’qda mijozning o’z muammosining mazmuni haqida o’z his-tuyg’ulari joylashgan.
Bu erda psixoterapevtik ish mijozning o’z muammosiga qanday munosabatda bo’lishini aniqlashdan iborat bo’ladi.
Holistik psixoterapiya uchta eksa ustida ishlashni o’z ichiga oladi.
Shuning uchun psixoterapevtik ishning barcha jihatlari haqida xabardorlikni oshirish yaxshi trening bo’ladi.
Psixoterapevtik seansni o’tkazishda qanday xatolar bor?
1.
Bunday holda, psixoterapevt mijozning muammosi mazmuniga to’liq singib ketadi.
Mijozning shaxsiyati terapiyadan tashqarida qoladi.
Psixoterapevt faqat intellektual komponentda ishlaydi.
Mijoz maslahat va ko’rsatmalar bilan oziqlanganida, bu xatoni “Sovetologiya” deb atash mumkin.
Psixoterapevt hissiyotlar qatlamini va mijozning mazmuniga bo’lgan munosabatini hisobga olmagani uchun u o’z tajribasini mijozga ko’rsatishi va mijozga ushbu muammolarni hal qilish tajribasiga asoslanib biror narsa taklif qilishi mumkin.
Ehtimol, bunday maslahat mijozga yordam beradi yoki yo’q, chunki mijoz boshqa shaxs, o’ziga xos tajriba va fazilatlarga ega.
Bunday vaziyatni xato deb atash mumkin bo’lmagan holatlar mavjud.
Men psixoterapiya emas, balki psixologik maslahatni nazarda tutyapman.
Psixologik maslahat davomida ma’lumot, trening va murabbiylik mavjud.
Eng muhimi, o’z pozitsiyangizni tushunish – men hozir kimman?
Psixoterapevt yoki psixolog-maslahatchi.
Va bu mijoz uchun bu alohida vaziyatda nima kerak.
2.
Bunday vaziyatda psixoterapevt o’zini chalkash his qiladi.
Sabablari ko’p bo’lishi mumkin: muammoning mazmuni kuchli hissiy reaktsiyani keltirib chiqaradi va psixoterapevtning o’zi muammolariga ta’sir qiladi yoki aksincha, mazmuni javobni keltirib chiqarmaydi va “Bu haqda nima qilish kerak?”
Qanday bo’lmasin, bu nima bo’layotganini tushunishga va keyingi yo’lni tanlashga yordam beradi.
Mijozga sizning ahvolingiz haqida halol aytib berishingiz mumkin va keyin keyingi ish uchun manba paydo bo’lishi mumkin.
3.
Uchinchi xato esa psixoterapevt faqat mijoz bilan bo’lgan munosabatlari bilan qiziqganda sodir bo’ladi.
Psixoterapevt o’z harakatlarini muammoni hal qilish uchun emas, balki yaxshi psixoterapevt qiyofasini saqlab qolish uchun boshqaradi.
U uchun psixoterapevtik muammoni hal qilishdan ko’ra mijozni xursand qilish muhimroq bo’ladi.
Bunday vaziyatda psixoterapevt va mijoz o’rtasidagi transfer aloqasi tabiiy ravishda rivojlanishi mumkin.
Har bir psixoterapevtik yondashuv bu hodisaga boshqacha munosabatda bo’ladi.
Ishingizni nazorat qilish uchun ushbu vositadan qanday foydalanishingiz mumkin?
Tabiiyki, ba’zi muammolar yoki qiyinchiliklar mavjud bo’lganda nazorat bilan shug’ullanish eng muhimi.
Ushbu diagramma bilan siz ma’lum bir psixoterapiya seansini tahlil qilishingiz mumkin.
Shunday qilib, siz o’zingizning ishingizdagi “ko’r nuqtalarni” ko’rishingiz va keyingi qayerga o’tishingiz kerakligini tushunishingiz mumkin.
Xatolarni tan olishning o’zi shifodir.
