Ko’pchiligimiz psixoterapiya mashg’ulotini his-tuyg’ular haqida o’z-o’zidan suhbat sifatida tasavvur qilamiz. Yo’q, bu tuzilgan vaqt davri bo’lib, unda terapevt mijozlarga muammolarni o’zlari hal qila olmaguncha hal qilishda yordam beradi. Ko’pgina hollarda, vazifaga erishiladi – va bu, albatta, yillar talab qilmaydi.

Tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, aksariyat muammolar uzoq muddatli, ko’p yillik terapiyani talab qilmaydi. Viskonsin-Madison universitetining maslahatchi-psixologi Bryus Uampold shunday deydi: “Ha, ba’zi mijozlar surunkali ruhiy tushkunlik kabi surunkali kasalliklarni davolashga murojaat qilishadi, ammo muammolarini hal qilish unchalik qiyin bo’lmagan ko’plar bor (masalan, ishdagi mojarolar). “

Bunday hollarda psixoterapiyani shifokorga tashrif buyurish bilan taqqoslash mumkin: siz uchrashuv tayinlaysiz, muammolaringizni engishga yordam beradigan muayyan vositalarni olasiz va keyin ketasiz.

“Ko’p hollarda ijobiy ta’sir ko’rsatish uchun o’n ikki seans etarli,” deydi Jo Parks, AQSh Milliy xulq-atvor fanlari kengashining katta tibbiy maslahatchisi. American Journal of Psychiatry jurnalida chop etilgan tadqiqot bundan ham pastroq ko‘rsatkichni beradi: o‘rtacha hisobda psixoterapevt mijozlariga 8 seans¹ kerak bo‘lgan.

Qisqa muddatli psixoterapiyaning eng keng tarqalgan varianti – bu kognitiv xatti-harakatlar terapiyasi (CBT).

Fikrlash shakllarini o’zgartirishga asoslanib, u turli xil psixologik muammolar uchun samarali ekanligini isbotladi – tashvish va depressiyadan kimyoviy qaramlik va travmadan keyingi kasalliklargacha. Natijalarga erishish uchun psixoterapevtlar CBTni boshqa usullar bilan birlashtirishi mumkin.

“Ammo muammoning chuqur ildizlarini aniqlash uchun ko’proq vaqt kerak bo’ladi”, deb qo’shimcha qiladi Kristi Bek, Pensilvaniya shtatidagi Davlat kolleji psixoterapevti. O’z ishida u bolalikdan kelib chiqqan chuqurroq muammolarni tushunish uchun CBT va psixoanalitik usullardan foydalanadi. Faqat vaziyatga bog’liq muammoni hal qilish uchun bir nechta seanslar kifoya qiladi, – deydi u.

Ovqatlanishning buzilishi kabi murakkabroq kasalliklar bilan ishlash uchun yillar kerak bo’ladi.

Qanday bo’lmasin, Bryus Uampoldning fikriga ko’ra, eng samarali psixoterapevtlar yaxshi shaxslararo ko’nikmalarga ega bo’lganlar, jumladan empatiya, tinglash va mijozga terapiya rejasini tushuntirish kabi fazilatlarga ega bo’lganlardir. Terapiyaning dastlabki bosqichi mijoz uchun qiyin bo’lishi mumkin.

“Biz ba’zi noxush, qiyin narsalar haqida gapirishga majbur bo’lamiz”, deb tushuntiradi Bryus Uomold. Biroq, bir necha seansdan so’ng mijoz o’zini yaxshi his qila boshlaydi. Ammo hech qanday yengillik bo’lmasa, buni terapevtingiz bilan muhokama qilishingiz kerak.

“Terapevtlar ham xato qilishlari mumkin”, deydi Jo Park. “Shuning uchun maqsadni birgalikda aniqlash va keyin uni tekshirish juda muhim, masalan: uyquni yaxshilash, kundalik vazifalarni baquvvat bajarish uchun motivatsiya olish, yaqinlar bilan munosabatlarni yaxshilash. Agar bitta strategiya ishlamasa, boshqasi yordam berishi mumkin”.

Terapiyani qachon tugatish kerak? Kristi Bekning so’zlariga ko’ra, odatda bu masalada har ikki tomon ham osonlik bilan bir fikrga keladi. “Mening amaliyotimda bu odatda o’zaro qaror”, deydi u. “Men mijozni terapiyada kerak bo’lgandan ko’proq ushlab turmayman, lekin u buning uchun etuk bo’lishi kerak.”

Biroq, ba’zida mijozlar o’zlari bilan kelgan mahalliy muammoni hal qilgandan keyin ham terapiyani davom ettirishni xohlashadi. “Agar odam psixoterapiya o’zini tushunishga yordam beradi, uning ichki o’sishiga hissa qo’shadi, deb his qilsa, bu sodir bo’ladi”, deb tushuntiradi Kristi Bek. “Ammo bu har doim mijozning shaxsiy qarori.”