Qanday qilib

Hech qachon yuragingizda sheriklarni “qanday tanlashni bilmasligingizni” va doimo “noto’g’ri”larni sevib qolishingizni o’ylab ko’rganmisiz? Bu nafaqat ayollarda, balki erkaklarda ham tez-tez sodir bo’ladi.

Klinik psixolog Karen Nimmo o’z mijozlaridan birining hikoyasini eslaydi: 33 yoshli erkak faqat uni aldagan, manipulyatsiya qilgan va aldagan ayollarga “toksik tortishish” ni his qilgan. Hikoya munosabatlardan munosabatlarga takrorlandi va odam yana va yana hayron bo’ldi: nega biz bir xil turdagi odamlarni tanlaymiz, hatto bu biz uchun yomon ekanini bilamiz?

Bu savolga oddiy javob yo’q: tashqi ko’rinish, jinsiy jozibadorlik, gormonlar, his-tuyg’ular, kerakli ob’ektga erishish va o’zaro munosabatlar rol o’ynaydi. Ammo bizni xuddi shunday tuzoqqa tushib qolishimizga majbur qiladigan narsa – biz uchun allaqachon tanish bo’lgan, o’tmishda duch kelgan narsalarni izlashga moyillik. Biz – ko’pincha ongsiz ravishda – allaqachon tanish bo’lgan his-tuyg’ularni takrorlashga, oldingi tajribalarni, hatto ular nosog’lom bo’lsa ham, takrorlashga intilamiz.

Xo’sh, nima qilishimiz kerak? Har birimiz “noto’g’ri” odamni tanlashimiz va hayotimizda kamida bir marta halokatli, nosog’lom, toksik munosabatlarga kirishishimiz mumkin. Ammo bir xil stsenariy qayta-qayta takrorlanayotganini tushunsangiz, bu ayovsiz doirani qanday buzish haqida o’ylash kerak. Buni sizga nima yordam beradi.

• “Emosional tarix”ingizni tahlil qiling. Siz bolalikni ortga qaytarishingiz kerak bo‘ladi. Ota-onangiz qanday edi, ular sizga qanday munosabatda bo’lishdi, sizga qanday mehr berishdi? Ehtimol, javob aynan o’sha uzoq vaqtga to’g’ri keladi. Ota-onangiz sizni tashlab ketmagan yoki sizga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo’lmagan bo’lsa ham, ular bir-biriga zid bo’lib, sizni doimo tanqid qilgan va boshqalar bilan solishtirgan bo’lishi mumkin. Yoki, ehtimol, oilada muammo bor edi, kattalar doimiy stressda edilar va shuning uchun o’zlarini boshqacha tuta olmadilar. Ehtimol, o’shandan beri sizga bo’lgan muhabbat boshqa narsa: tashvish, qo’rquv, keskinlik, baholash yoki jazoni kutish bilan “birgalikda” bo’lgandir.
• O’ylab ko’ring: siz juda ham hamdard emassizmi? Ehtimol, munosabatlarda siz doimo sherigingizning “o’rniga qo’yasiz”, yomon daqiqalarda uni tinchlantirishga harakat qilasiz. g’azab, bu odamning salohiyatiga ishonishda davom eting va siz unga faqat siz yordam bera olasiz deb o’ylaysiz. Yoki siz o’zingizga va sog’lig’ingizga, ruhiy yoki jismoniy zarar etkazadigan boshqa birovni qo’llab-quvvatlashda davom etasiz.
• Chegaralarni qurishni o‘rganing. Shaxsiy chegaralar – bu biz qayerda tugashimizni (ham jismonan, ham hissiy jihatdan – his-tuyg‘ularimiz va ehtiyojlarimiz) va boshqa odam qaerdan boshlanishini belgilovchi xayoliy chiziq. Nosog’lom munosabatlarda chegaralar xiralashadi, chunki odatda toksik sherik ularni qo’pol ravishda buzadi. Chegaralarni belgilash va himoya qilishni o‘rganish oson emas, ayniqsa bu borada hech qanday tajribangiz bo‘lmasa, hammani rozi qilishga odatlangan bo‘lsangiz va buni bajara olmasangiz, o‘zingizni aybdor his qilasiz yoki tashvishlanasiz.
• Sog’lom munosabatlar qanday bo’lishi kerakligini o’rganing. Afsuski, hech kim bizga buni o’rgatmaydi: na maktablarda, na universitetlarda bunday fan yo’q va biz buni aniqlashimiz kerak. o’zimizcha, “yeng shimarib”. Ota-onalar ham, afsuski, har doim ham bizga yaxshi o’rnak ko’rsatishmaydi. Ammo agar mavjud bo’lgan narsa sizni mutlaqo qoniqtirmasa, munosabatlardan aynan nimani kutayotganingizni, potentsial sherikingiz siz bilan qanday munosabatda bo’lishi va qanday yo’l tutishi kerakligini shakllantirishga harakat qiling.
• Hammasi “juda silliq” ketayotgan munosabatlarga imkoniyat bering. Biz ko‘nikkan kuchli ehtiroslar fonida, hech bo‘lmaganda bo‘ronli yarashuvlar fonida. bo’ronli janjallar, “hissiy tebranishlarsiz” munosabatlar g’ayrioddiy tinch va hatto zerikarli ko’rinishi mumkin. Avvaliga biz hayron bo’lishimiz mumkin: agar bu umuman sevgi bo’lmasa-chi? Karen Nimmoning aytishicha, uning ko’plab mijozlari o’zlarining birinchi sog’lom munosabatlarini faol ravishda buzishni boshlaydilar – ularda paydo bo’ladigan tuyg’u juda g’ayrioddiy.