Behruzbek Hamidov
Har safar kompyuterimiz muzlab qolganda, biz jag’larimiz qisilganini his qilamiz. Qahvaxonada navbatga turib, noliyapmiz va xo‘rsinamiz. Biz rulda so’kinish va baraban chalishni boshlaymiz. Biz mayda-chuyda narsalardan juda tez o’zimizni yo’qotganimizdan uyalamiz.
NEGA SABR-TOQATNI O’RGANISH KERAK?
Sabr-mulohaza, umidsizlik va azob-uqubatlarda xotirjamlikni saqlash qobiliyatini rivojlantirishga arziydi. Tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, bemor odamlar sog’lomroq va depressiya va salbiy his-tuyg’ularga kamroq moyil bo’ladi. Ular, shuningdek, o’rtacha, kamroq xudbin va boshqalarga hamdard bo’lishga qodir.
Sabr-toqat turlari
2012 yilda o’tkazilgan tadqiqotda olimlar sabr-toqatning uchta turini aniqladilar:
- Noxush odamlar bilan muloqotga toqat qilish qobiliyati.
- Hayotning qiyinchiliklariga dosh berish va har doim yomonlikda hech bo’lmaganda yaxshi narsani topish qobiliyati.
- Kundalik kichik muammolarga arzimas narsalardan asabiylashmasdan toqat qilish qobiliyati.
Yaxshiyamki, mutaxassislar chidamlilikni rivojlantirish mumkinligini aniqladilar.
ARZIMAS NARSALAR HAQIDA KAMROQ TASHVISHLANISH UCHUN NIMA QILISH KERAK?
1. Xavotirlanishdan ma’no bor yoki yo’qligini o’ylab ko’ring
Tana xavfli vaziyatga “jang yoki parvoz” javobi bilan javob beradi. “Bezovtalik “zarbali” javoblardan biridir”, deb tushuntiradi M.J.Ryan, “Sabr kuchi” kitobi muallifi. “Shuning uchun biz o’zimizni yo’qotamiz va sotuvchiga baqira boshlaymiz yoki uzun navbatda aqldan ozamiz.”
Qadim zamonlarda bu reaktsiya ajdodlarni yirtqich yirtqichlardan qutqardi, ammo ko’p hollarda bu zamonaviy hayot sharoitlari uchun ahamiyatli emas. Biroq, biz ko’pincha kichik qiyinchiliklarga xuddi halokatli oqibatlar bilan tahdid qilgandek munosabatda bo’lamiz.
Aybdor amigdala, tahdidlarni tan olish va his-tuyg’ularni tartibga solish uchun mas’ul bo’lgan miya sohasi. Amigdala “oddiy fikrli” bo’lib, haqiqiy xavf (aytaylik, yo’lbars hujumi tahdidi) va hayot uchun hech qanday xavf tug’dirmaydigan noxush vaziyat (masalan, bezovta qiluvchi odam bilan o’zaro munosabat) o’rtasidagi farqni ajrata olmaydi. ), – deydi muallif.
Agar biz o’zimizni nazorat qilishni xohlasak, bizning vazifamiz bu farqni ko’rishni o’rganishdir
“Ehtimol, siz o’zingizga aytadigan narsangiz, tasvir yoki tanangizdagi his-tuyg’ularingiz sizni xavf ostida degan tuyg’uni uyg’otadi”, deydi Rayan. Muammoni aqlan shakllantirganingizdan so’ng — masalan, “Men bu qatorda uzoq turolmayman!” – “jang yoki uchish” stress javobini to’xtatishingiz mumkin. Aytaylik, tirbandlikda uzoq vaqt o’tirish sizni aqldan ozdiradi – siz mantrani takrorlashingiz mumkin: “Men hozir shoshmayman”. Agar siz uzoq vaqt to’xtash joyi izlayotganingizda g’azablansangiz, o’zingizga ayting: “Hech narsa emas, men to’xtash uchun joy topaman”.
Maqsad vaziyatga tashqaridan va imkon qadar ob’ektiv qarashdir. Uzoq navbatda turish haqiqatan ham yoqimsizmi? Shubhasiz. Ammo ertami-kechmi siz buni o’tkazib yuborishingiz va bu epizodni abadiy unutishingiz aniq.
Bundan tashqari, eng yomon stsenariyni tasavvur qilish mumkin. Aytaylik, siz bankda qo‘shimcha 20 daqiqa navbat kutishingiz kerak. Buning oqibatlari siz uchun qanday bo’ladi? Bu hayot yoki o’lim dilemmasi kabi eshitiladimi? Javob deyarli har doim “yo’q” bo’ladi.
Izzattillo Islomov
