Keksa ota-onalarni sog’lig’iga g’amxo’rlik qilishga qanday ishontirish mumkin? Turmush o’rtog’ingizning ota-onasiga ularning taomlari sizga yoqmasligini qanday tan olish kerak? Agar xo’jayiningiz sizni arzimas narsalarda ayblasa, uning xatti-harakatiga qanday ta’sir qilish kerak?
Biz qiyin suhbatlardan qochishga harakat qilamiz va hatto qat’iyatimiz uchun o’zimizni maqtaymiz: “O’shanda jim bo’lganim yaxshi, aks holda men juda ko’p gapirgan bo’lardim.” Ammo shunday vaziyatlar bo’ladiki, agar biz jim tursak va sabr qilsak, ko’proq yo’qotamiz. Yoki biz odam bilan munosabatlarni buzamiz, kuch yoki intriga yordamida qiziqishimizni yo’qotishga harakat qilamiz: “Siz hali ham u bilan bahslasha olmaysiz.”
Ammo psixologlar aminlar: o’z-o’zidan malakali turib olish qobiliyatini rivojlantirish mumkin. Asosiysi, oldinga ko’proq kuch sarflash.
STSENARIY BO’YICHA ISHLANG
“Siz xo’jayiningizning qaysarligi yoki qarindoshingizning injiqliklari haqida shikoyat qilishingiz mumkin, ammo shikoyat qilish muammoni hal qilishga yordam bermaydi”, deydi psixoterapevt Ian Nyuton. – Bunga boshqacha qarashga harakat qiling: qiyin odamlar yo’q, shunchaki ularning kalitini topish qiyin. Buni tushunganingizdan so’ng, ularni tuzatishga urinish o’rniga, ularga qanday moslashishga e’tibor qaratishingiz mumkin.”
Ko’pincha nizolar bir xil naqshlar bo’yicha rivojlanadi: siz “og’riqli” mavzuga tegasiz, suhbatdosh g’azablanadi, xafa bo’ladi yoki o’ziga tortiladi. Buzilgan rekordning ta’siri yuzaga keladi. Bu zerikarli, lekin ayni paytda bu sizning so’zlaringizni oldindan o’ylab ko’rishga va o’tkir burchaklarni aylanib chiqishga harakat qilishga imkon beradi.
Psixolog Piter Gollvitser buni “algoritmni ishlab chiqish” deb ataydi: “Agar siz A vaziyatida o’zingizni topsangiz, siz B yo’lida harakat qilasiz.” Uning tadqiqotlari shuni tasdiqlaydiki, siz vaziyat va unga bo’lgan munosabatingiz haqida qanchalik aniq bo’lsangiz, suhbat davomida yo’lda qolish ehtimoli shunchalik yuqori bo’ladi.