Behruzbek Hamidov
Bugungi kunda baxtni topishga yordam beradigan mutaxassisni yollash yoki “zehnlilik” darajasini sezilarli darajada oshirish imkonini beruvchi kurslarni yakunlash qiyin emas. Ichki ehtiyojlarni qondirish uchun turli xil ilovalardan ham foydalanish mumkin. Shu bilan birga, pessimizm haqida unutmang, bu o’z navbatida ba’zi afzalliklarga ega. Misol uchun, skeptiklar shunchaki ajoyib muzokarachilar: ular malakali rahbarlar va hatto yurak xurujidan o’lish ehtimoli kamroq. Kiniklar kuchli va barqaror nikohni, yaxshi moliyaviy ahvolni va uzoq umrni kutishlari mumkin, garchi bularning barchasi bilan ular buning aksini kutishadi.
Agar kayfiyat doimo yaxshi bo’lsa, bu ba’zi xavflarni keltirib chiqarishi mumkin. Masalan, hissiy tabiatning ichki bosimi asta-sekin pasaya boshlaydi, tafsilotlarga kamroq e’tibor beriladi, shuning uchun ishonchsizlik xudbinlik bilan bir vaqtda rivojlana boshlaydi. Doimiy ijobiy spirtli ichimliklarni suiiste’mol qilish, ortiqcha ovqatlanish va boshqa ekstremal holatlar uchun sabab bo’ladi. Buning sababi shundaki, barcha his-tuyg’ular moslashuvchan bo’lib, g’azab va qayg’u bu holatda istisno emas. Ular odamlarga foyda keltirishi va insonning uzluksiz rivojlanishi uchun muhim tarkibiy qism bo’lishi uchun kerak.
Bugungi kunda baxtni topishga yordam beradigan mutaxassisni yollash yoki “zehnlilik” darajasini sezilarli darajada oshirish imkonini beruvchi kurslarni yakunlash qiyin emas. Ichki ehtiyojlarni qondirish uchun turli xil ilovalardan ham foydalanish mumkin. Shu bilan birga, pessimizm haqida unutmang, bu o’z navbatida ba’zi afzalliklarga ega. Misol uchun, skeptiklar shunchaki ajoyib muzokarachilar: ular malakali rahbarlar va hatto yurak xurujidan o’lish ehtimoli kamroq. Kiniklar kuchli va barqaror nikohni, yaxshi moliyaviy ahvolni va uzoq umrni kutishlari mumkin, garchi bularning barchasi bilan ular buning aksini kutishadi.
Agar kayfiyat doimo yaxshi bo’lsa, bu ba’zi xavflarni keltirib chiqarishi mumkin. Masalan, hissiy tabiatning ichki bosimi asta-sekin pasaya boshlaydi, tafsilotlarga kamroq e’tibor beriladi, shuning uchun ishonchsizlik xudbinlik bilan bir vaqtda rivojlana boshlaydi. Doimiy ijobiy spirtli ichimliklarni suiiste’mol qilish, ortiqcha ovqatlanish va boshqa ekstremal holatlar uchun sabab bo’ladi. Buning sababi shundaki, barcha his-tuyg’ular moslashuvchan bo’lib, g’azab va qayg’u bu holatda istisno emas. Ular odamlarga foyda keltirishi va insonning uzluksiz rivojlanishi uchun muhim tarkibiy qism bo’lishi uchun kerak.
G’azab va ijodkorlik
Daho va yomon xarakter juda chambarchas bog’liqdek tuyulishi mumkin. Ayni paytda buning yorqin misollarini nafaqat o‘tmishda, balki bugungi kunimizda ham ko‘rish mumkin. Misol uchun, Amazon kompaniyasiga asos solgan Jeff Bezos o’zining aql bovar qilmaydigan g’azabi, shuningdek, juda mohirona haqoratlari bilan mashhur bo’ldi. Shunga qaramay, u har yili kapitallashuvi 300 milliard dollarga yetadigan kompaniyani yaratishda juda muvaffaqiyatli bo’ldi.
Bunday uzoq vaqt sir bo’lib qoldi, ammo 2009 yilda mutaxassislar bu juda qiziqarli masalani o’rganishni boshladilar. Tajribada bir guruh talabalar ishtirok etishdi. Tadqiqotni olib borgan Mattias Baas olingan energiyani to’g’ri yo’nalishga yo’naltirish uchun ishtirokchilarni ataylab g’azablantira boshladi. Talabalarning yarmidan juda yomon yoki ularni juda g’azablantiradigan narsalarni eslab qolish so’ralgan. Ular bu haqda hikoya yozishlari kerak edi. Talabalarning qolgan yarmi xafa bo’ldi.
Shundan so’ng butun guruh o’yinda qatnasha boshladi, bu esa o’z ijodini sinab ko’rish imkonini berdi. 16 daqiqada har bir talaba to’g’ridan-to’g’ri Psixologiya fakultetida o’qishni yaxshilash bo’yicha iloji boricha ko’proq variantlarni o’ylab topishi kerak edi. Baath kutganidek, g’azablangan jamoa zo’rg’a takrorlanmaydigan o’ziga xos va amaliy g’oyalarni o’ylab topdi.
G’azab ko’pincha kashfiyotlarning paydo bo’lishiga, aql bovar qilmaydigan o’zgarishlarning yaratilishiga sabab bo’ladi. Bu bizga salbiy his-tuyg’ularning muvaffaqiyatga erishish ehtimoli doimiy ijobiylik va hamma narsada ortiqcha narsalarni qidirishdan ko’ra ko’proq degan xulosaga kelishimizga imkon beradi.
va ijodkorlik
Daho va yomon xarakter juda chambarchas bog’liqdek tuyulishi mumkin. Ayni paytda buning yorqin misollarini nafaqat o‘tmishda, balki bugungi kunimizda ham ko‘rish mumkin. Misol uchun, Amazon kompaniyasiga asos solgan Jeff Bezos o’zining aql bovar qilmaydigan g’azabi, shuningdek, juda mohirona haqoratlari bilan mashhur bo’ldi. Shunga qaramay, u har yili kapitallashuvi 300 milliard dollarga yetadigan kompaniyani yaratishda juda muvaffaqiyatli bo’ldi.
Bunday uzoq vaqt sir bo’lib qoldi, ammo 2009 yilda mutaxassislar bu juda qiziqarli masalani o’rganishni boshladilar. Tajribada bir guruh talabalar ishtirok etishdi. Tadqiqotni olib borgan Mattias Baas olingan energiyani to’g’ri yo’nalishga yo’naltirish uchun ishtirokchilarni ataylab g’azablantira boshladi. Talabalarning yarmidan juda yomon yoki ularni juda g’azablantiradigan narsalarni eslab qolish so’ralgan. Ular bu haqda hikoya yozishlari kerak edi. Talabalarning qolgan yarmi xafa bo’ldi.
Shundan so’ng butun guruh o’yinda qatnasha boshladi, bu esa o’z ijodini sinab ko’rish imkonini berdi. 16 daqiqada har bir talaba to’g’ridan-to’g’ri Psixologiya fakultetida o’qishni yaxshilash bo’yicha iloji boricha ko’proq variantlarni o’ylab topishi kerak edi. Baath kutganidek, g’azablangan jamoa zo’rg’a takrorlanmaydigan o’ziga xos va amaliy g’oyalarni o’ylab topdi.
G’azab ko’pincha kashfiyotlarning paydo bo’lishiga, aql bovar qilmaydigan o’zgarishlarning yaratilishiga sabab bo’ladi. Bu bizga salbiy his-tuyg’ularning muvaffaqiyatga erishish ehtimoli doimiy ijobiylik va hamma narsada ortiqcha narsalarni qidirishdan ko’ra ko’proq degan xulosaga kelishimizga imkon beradi.
Izzattillo Islomov
