Behruzbek Hamidov
Bu erda ota-onalar farzandlarini oila a’zolari bilan himoya qilish yoki ularni mustaqil ravishda muammolarni hal qilishga tayyorlash haqidagi ba’zi odatiy hikoyalar. Anonimlikni saqlash uchun ba’zi tafsilotlar o’zgartirildi, ammo barcha hikoyalar haqiqatdir.
KEYS TADQIQOTLARI
- “Mening buvim chekadi va men unga bolam atrofida chekishiga ruxsat bera olmadim. Uning xafa bo’lishiga qaramay, tutun hidi bo’lmagan joyga tashrif buyurishimizni aytdim. Bu unchalik qulay emas edi, lekin men yaqin joyda biz uchrashadigan va buvim alohida xonada chekishi mumkin bo’lgan mos joy topdim.
- “Qaynotam to’rt yoshli qizimni urish bilan qo’rqitardi, garchi u bizning oilamizdagi bolalarni urishmasligini bilsa ham. Bu juda yoqimsiz edi. Nihoyat, men jasorat topdim va unga aytdim: men uning nevaralarini qanchalik yaxshi ko’rishini bilaman va hech qanday yomon narsani anglatmaydi, lekin bolalarimizni kaltaklash bilan tahdid qilish yoki ularni urishni taklif qilish noto’g’ri. . Erim meni qo’llab-quvvatladi. U otasiga men bilan rozi ekanligini aytdi. Avvaliga qaynota jahli chiqdi, lekin keyin u o’zini o’zgartirdi va endi tashrif juda yoqimli bo’lib qoldi.
- “Bizning do’stlarimiz bor, ular biz uchun deyarli bir oilamiz. Biz yig’ilganimizda, ularning olti yoshli qizi har doim bizning uch yoshli bolamiz bilan yolg’iz o’ynashga harakat qiladi. Qizimiz bu qizni yaxshi ko’radi. Ammo bir kuni u shifokor o’ynashni xohlayotganini aytdi va kiyimini yechmoqchi bo’ldi va hech kimga hech narsa demaslikni aytdi. Do’stlarim buni oddiy bolalar o’yini deb o’ylashdi, lekin men bunga e’tiroz bildirdim va qizlar hech qanday teginishni sir saqlamasliklariga ishonch hosil qilmagunimizcha bizning nazoratimiz ostida yonimizda o’ynashlarini taklif qildim. Bu bizning do’stlarimizni juda xafa qildi ».
- “Mening o‘smir jiyanim oilaviy yig‘ilishlarda besh yashar o‘g‘limni doim masxara qilib, hazil bilan yig‘lab yuborardi. Opa bolalar hammasini o‘zlari hal qilishlari kerakligini aytdi. Men bir necha kun vaziyat haqida o’yladim va keyin singlimga yig’ilishlar uchun “masxara qilmaslik” qoidasini taklif qildim. U men juda ta’sirchan ekanligimni va o’g’limni “sisi” ga aylantirayotganimni aytdi, lekin men turib oldim. – Oxiri u qizi bilan gaplashishga rozi bo‘ldi.
- “Kuzki ovqat stolida kuyovim to’satdan o’n yoshli o’g’limning boshini og’riq bilan silab qo’ydi. Agar amaki yana shunday qilsa, o‘g‘limga o‘rnidan turib boshqa o‘rindiqqa o‘tishiga ruxsat berdim. Men o‘g‘limga, agar kimdir yoqmasa ham, otam va men uni qo‘llab-quvvatlashimizni aytdim”.
- “Mening ikkita xolam bor, ular mening o’smir bolalarimni maktabda nima qilgani, qancha ovqatlangani yoki qancha vaznga ega ekanligi haqida so’roq qilishdi. Shu sabab bolalar oilaviy yig‘inlarga borishni istamasdi. Keyin men ularga muloyimlik bilan: “Kechirasiz. Men boshqa narsa haqida gaplashmoqchiman.” Men suhbatni neytral mavzuda davom ettirishni maslahat berdim, masalan, sevimli filmni muhokama qilish. Biz mashq qildik va ular qattiq mehnat qilishlariga to’g’ri kelgan bo’lsa-da, ular keyingi bayram kechki ovqatida ajoyib o’ynashdi.
- “Erimning jiyani o‘n besh yoshda. U shirin bola, lekin uning besh yoshli qizim bilan munosabati menga yoqmaydi. U uzoq vaqt davomida uni quchoqlaydi, unga shivirlaydi, xuddi qiz do’sti bilan bo’lgani kabi va ular birga bir joyga borishadi. Bilaman, agar biror odobsizlik yuz berayotganiga ishora qilsam, akamning xotini g’azablanadi. Jiyanim mehmonga kelganida qizim doim ko‘z o‘ngimda bo‘lishini va xonadan chiqishdan avval mendan so‘rashi kerakligini tushuntirishini istayman”.
BOLALARNI O’ZLARINI HIMOYA QILISHGA O’RGATISH
Farzandlarimizning vazifasi qo’ldan kelgancha engish va muammo tug’ilganda bizga xabar berishdir. Bizning vazifamiz – farzandlarimiz nima qilayotganidan xabardor bo’lish, kerak bo’lganda ularning huquqlarini himoya qilish, ularga to’g’ri ko’nikmalarni o’rgatish va xavfsiz muhitni yaratishdir.
Vaziyatni darhol tuzata olmasak ham, bolalar biz ularni jiddiy qabul qilishimizni va muammoni hal qilish uchun qo’limizdan kelganini qilishimizni bilishlari kerak.
Oila a’zolari bilan muloqot qilishda xotirjam, qat’iyatli, hurmatli va qat’iy bo’lish qiyin bo’lishi mumkin, chunki ular barcha zaif nuqtalarni qanday bosishni bilishadi. Shaxsan menga nima qilish kerakligini yoki noto’g’ri ish qilganimni aytishni yoqtirmayman. Kimdir o’zimni noto’g’ri tutayotganimni aytsa, qattiq javob bermaslikka harakat qilishim kerak.
Bizning seminarlarimizdaumumiy salbiy reaktsiyalarga qanday qilib qat’iy bo‘lishni ko‘rsatish uchun rolli o‘yinlardan foydalanamiz. Biz birinchi navbatda kirish so’zini qilamiz va bu to’rt yoshli Monikning ota-onasidan biri va nevarasiga tez-tez g’amxo’rlik qiladigan bobosi o’rtasidagi suhbat ekanligini tushuntiramiz. Salbiy reaktsiyalar va xayrixoh javoblarning bosqichlari qalin qilib ta’kidlangan.
Dadam/onam: “Ota, men siz bilan Monik haqida gaplashmoqchiman.”
Bobo: “Ajoyib! Men chaqaloqni yaxshi ko‘raman!”
Dadam/onam: “U ham sizni yaxshi ko‘radi, unga g‘amxo‘rlik qilib, ko‘p yordam berganingiz uchun rahmat. Lekin bir nuqta bor.”
Izzattillo Islomov
