Izzattillo Islomov
anday qilib a’lochi talaba ingliz tilidan amalda foydalana olmaydi, hatto eng ixlosmand kambag‘al talaba ham bor-yo‘g‘i bir yil o‘qib, chet tilida xotirjam gapira boshlaydi? Gap maktabdagi o‘qituvchilarning yomonligida emas, kurslardagi o‘qituvchilarning yaxshiligida. Sababi maktab o’quv dasturining o’zida. Maktab o’qituvchisi, hatto eng iste’dodli va ijodkor ham unga amal qilishi shart. Ammo asoslari 1950-yillarda shakllangan ushbu dastur so’nggi 70 yil ichida eskirgan va endi zamonaviy voqelikka mos kelmaydi.
Nutq amaliyotining etishmasligi
Ingliz maktabining o’quv dasturi ishlab chiqilganda, yosh sovet fuqarolari bu tilni amaliy jihatdan qaraganda nazariy jihatdan ko’proq bilishlari kerak edi. Kommunizmning kelajakdagi quruvchilari ingliz tilida gapirishlari va uni quloq bilan tushunishlari shart emas edi va chet ellik bilan muloqot qilish ehtimoli nolga teng edi.
Bu butun ta’lim sxemasini aniqladi. An’anaviy tizim talabani faqat yozish va o’qishga tayyorlaydi. Bu nutq amaliyotiga juda kam vaqt ajratadi: eng yaxshi holatda talaba har oyda bir marta doskada darslikdagi mavzuni yoddan aytib beradi yoki har oyda besh-oltita iborani talaffuz qiladi. Ko’p yillik o’qish hech qanday jonli muloqotda qatnashmaydi. Tinglashga ham kamroq e’tibor beriladi: ko’pchilik maktab o’quvchilari dars davomida ona tilida so’zlashuvchilarni hech qachon eshitmagan, ingliz tilida filmlar yoki multfilmlarni tomosha qilmagan.
Behruzbek Hamidov
