Behruzbek Hamidov
Psixologiya: Bizning jurnalimiz 10 yildan beri mavjud: biz maktabga qancha vaqt boramiz. Hozir esa talabalar 11 yoshda, ammo bu savolning mohiyatini o’zgartirmaydi: Sizningcha, so’nggi o’n yil ichida mamlakatimizda bolalar juda o’zgarganmi?
Sergey Volkov: Men yo’q deyman. Maktablarda qariyb 25 yil ishlaganim sababli, bolalar har doim deyarli bir xil ekanligiga ishonchim komil. Zamon boshqa, hayot boshqa, bundan 20 yil avval yozilgan insholarni o‘qiysan, matnning tuzilishi boshqacha, fikr poyezdi o‘zgarganini ko‘rasan… Lekin shunga qaramay, o‘xshashliklar ko‘proq. Bolalar bolalar bo’lib qoladilar. Va maktab – bu maktab. Va, ehtimol, bilimdan kam ahamiyatga ega bo’lmagan narsa shundaki, maktabda 10 yil davomida ular juda qiyin ishlarni qilishga rozi bo’lgan ma’lum miqdordagi kattalar ixtiyorida bo’lishadi.
Masalan, bolalarning tishlari o’sadi va ular tishlashni boshlaydilar – va kattalarni tishlash qanday ekanligini ko’rasizmi? Ular bahslashishni xohlashadi va ular bilan bahslashadigan odam kerak. Ular sevishni xohlashadi. Tushunmoq, gaplashmoq. Ular bizdan o’rganadilar – qanday istehzoli bo’lishni, qanday qo’pol bo’lishni (va buning uchun nima bo’ladi). Bir nuqtada ular o’lishlarini tushunishadi va bu ularni qattiq va qayg’uga soladi. Va ular savollar bilan kelishadi: qanday qilib yashash kerak, nima uchun – va buning nima keragi bor? Menimcha, bolalar har doim bir xil bo’lib tuyuladi. Va bu fikr meni chindan ham isitadi. Bu shuni anglatadiki, biz, o’qituvchilar, vaqtinchalik emas, balki abadiy, muhim narsa bilan shug’ullanamiz.
