Siesta vaqti?

Tushlikdan so’ng yarim soat uxlash ko’pchilik kattalar uchun imkonsiz orzudir. Mutaxassislar bir ovozdan kun davomida uxlash foydali ekanligini aytishsa-da. Bu xotira va ijodkorlikni yaxshilaydi.

1990-yillarning oxiridan beri Garvard universiteti qoshidagi Psixiatrik reabilitatsiya markazi direktori, psixolog Bill Entoni uxlashning afzalliklarini o’rganmoqda. U 20 daqiqalik siesta miya hujayralarini “qayta ishga tushirishga” yordam berishini aniqladi, buning natijasida xotira yaxshilanadi va odam yangi ma’lumotlarni samaraliroq o’zlashtiradi. Boshqa tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, kun davomida uxlash aqliy faoliyatni 20% ga tezlashtiradi.

Arximed va Isaak Nyutondan tortib, Viktor Gyugo va Andre Gidgacha bo’lgan ko’plab daholar tushdan keyin uxlashni mashq qilganlari tasodif emas. Ular aytganidek, ular bunga qodir edi. Biz ularga faqat hasad qilishimiz mumkin.

Siesta issiq mamlakatlarda an’ana hisoblanadi. So’zning o’zi lotincha “sekta”, ya’ni “oltinchi” dan keladi. Bu holda biz kunning oltinchi soatini nazarda tutamiz. Uyg’onganimizdan olti soat o’tgach, biz yana uxlashni xohlaymiz, deb ishoniladi.

Tuluzadagi uyqu tadqiqot markazi nevrologi Mishel Tiberg buni tasdiqlaydi: “Odamlar genetik jihatdan kun davomida soat 14-3da uxlab qolish uchun dasturlashtirilgan. Bu vaqtda e’tibor kamayadi, ko’z qovoqlari bir-biriga yopisha boshlaydi va bosh og’irlashadi. Ba’zilar bosh chayqadilar, boshqalari yomonroq o’ylay boshlaydilar.”

Parij ilmiy muzeyi biologi va “Uyqu, yashash san’ati” ko’rgazmasi kuratori Ann-Mari Malabre: “Yo’l-transport hodisalarining eng yuqori cho’qqisi tushdan keyin”, deb ogohlantiradi.

Zaiflik yoki etuklik belgisimi?

Biz kunduzgi uxlash istagini kichik zaiflik sifatida qabul qilamiz. Biz bunga munosabat bildirmaslikka harakat qilamiz va o’zimizni turli yo’llar bilan ko’taramiz. Biroq, mutaxassislarning ta’kidlashicha, uyquchanlikni qahva bilan engish tabiatga qarshi chiqishni anglatadi. Miya signalni biroz keyinroq takrorlaydi.

“Har bir yarim soatda “uyqu oynasi” ochiladi – odam uxlab qolishi eng oson bo’lgan vaqt oralig’i 1-2 daqiqa”, deb tushuntiradi Mishel Tiberg. “Bu arxaik ritm tabiatan bizga xosdir. Ibtidoiy odam oz uxlardi, lekin tez-tez. Yirtqich hayvonlarning o‘ljasiga aylanmaslik uchun bir joyda uzoq qolib bo‘lmaydi”.

Leonardo da Vinchi ham ko’p fazali uyqu bilan shug’ullangan – har ikki soatda 15 daqiqa. Ehtimol, bu uning ishlashining siri edi.

Fransiyalik neyropsixiatr Lyusil Garma kunduzgi uyqudan zavq olish va undan foyda olish yetuklik belgisi ekanligini ta’kidlaydi: “Inson kunduzgi uyquni yaxshi ko‘ra boshlaganida katta bo‘ladi. Axir, kichkina bolalar uxlashga majbur. O‘smirlik davrida esa ko‘pchilik kech uxlashni va kech uyg‘onishni afzal ko‘radi”.

Biroq, kunduzgi uyquni ortiqcha ishlatmaslik kerak – bu tungi uyqusizlik yoki hatto tushkunlikka olib kelishi mumkin. Shuning uchun siz o’zingizni 20-30 daqiqaga cheklashingiz kerak.

Qoidalar bilan yoki qoidalarsiz uxlang

Shunday qilib, kun davomida uxlash tabiiy va sog’lomdir. Ammo, afsuski, bu zavq faqat uyda ishlaydiganlar uchun mavjud – ofisda uxlash uchun tanbeh olish oson. Ammo Xitoy va Yaponiyada ish beruvchilar, aksincha, tushlik uyqusiga vaqt ajratadilar, shundan so’ng xodim samaraliroq ishlay boshlaydi. Aksariyat yirik kompaniyalar maxsus dam olish xonalari bilan ta’minlaydi.

Amerikadagi Facebook va Google ofislarida ular yanada uzoqroqqa borishdi: meditatsiya kapsulalarini o’rnatdilar

Faqat 20 daqiqa – bir seans qancha davom etadi – aqliy muvozanatni tiklashga yordam beradi va tanani energiya bilan to’ldiradi. Gevşeme effekti rang terapiyasi, tinchlantiruvchi ohanglar va zararli elektromagnit to’lqinlarni to’sib qo’yadigan mikrokristalli plitalarning ta’siri orqali erishiladi.

Moskvada bunday kapsula yaqinda Tverskayadagi InterContinental mehmonxonasining Mahash Spa salonida paydo bo’ldi. Shunday qilib, yaqin atrofdagi idoralar xodimlari kun davomida u erda bemalol uxlashlari mumkin.

Ikki daqiqalik pauza

Umuman olganda, miyangizni qayta ishga tushirish uchun atigi 2 daqiqa uxlash kifoya. Buni hatto ish stulda ham qilishingiz mumkin. Tayyorgarlik ishini bajaring: monitorni o’chiring, telefonni o’chiring. Agar alohida ofisingiz bo’lsa, pardalarni yoping va chiroqlarni o’chiring. Agar yo’q bo’lsa, shunchaki ko’zingizni yuming.

Oldingizga ba’zi hujjatlarni qo’yishingiz mumkin, go’yo ularni diqqat bilan o’rganayotgandek va ular haqida o’ylayotgandeksiz.

O’zingizga aqliy ravishda ayting: “Men dam olishni xohlayman va o’zimni ishdan butunlay uzishimga imkon bera olaman. Va keyin men bundan ham yaxshiroq ish qila olaman”

Yuzingizni, qo’llaringizni va oyoqlaringizni bo’shating. Biroz yoqimli daqiqani tasavvur qiling. Misol uchun, siz plyajdagi quyosh kreslosida yotibsiz yoki uyda sevimli stulda o’tirasiz. Nafas olishingizni kuzating. Har bir nafas olishda siz yangi kuch va energiya bilan to’lganingizni his eting va har bir nafas chiqarishda charchoq, zo’riqish, tashvish va g’amxo’rlik qolmoqda.

Oldindan aniqlagan vaqtga yoki his-tuyg’ularingizga e’tibor qaratib, ushbu mashqni bajaring.

Agar siz buni muntazam ravishda takrorlasangiz, tez orada ushbu ikki daqiqadan maksimal darajada foydalanishni o’rganasiz. Kunduzgi uyqu esa qahva va energetik ichimliklarsiz yo’qoladi.