Asosiy narsadan boshlaylik: bu “shunchaki tashvish”mi yoki haqiqiy tashvish buzilishimi qanday tushunish mumkin? Agar tajriba va alomatlar bo’lsa, biz kasallik haqida gapiramiz:

• kundalik faoliyatga aralashish,
• nazorat qilish qiyin
• haqiqiy sabablar va xavf-xatarlarga mos kelmaydigan,
• uzoq davom etadi
• odamni muayyan joy va vaziyatlardan qochishga majburlash.

Ko’pchiligimizni hayratda qoldiradigan narsa shundaki, tashvish aslida juda foydali bo’lishi mumkin.

Masalan, yaqinlashib kelayotgan imtihon, intervyu yoki omma oldida nutq so’zlashdan tashvishlanish bizni unga puxta tayyorgarlik ko’rishga undaydi. Hatto tajribali rassomlar ham sahnaga chiqishdan oldin har safar tashvishlanishlarini tan olishadi va bu ajablanarli emas.

Tashvish – bu ruh va tananing stressli, xavfli yoki oddiygina notanish vaziyatlarga reaktsiyasi va “o‘rtacha dozalarda” bu bizga yordam beradi hushyor bo’l. ohang. Ammo tashvish buzilishi butunlay boshqacha masala. Bu har qanday harakat qilishimizga to‘sqinlik qiladi va umuman ruhiy salomatligimizga salbiy ta’sir qiladi.

XAVOTIRNING ASOSIY ILDIZI VA ASOSIY “DAVOSI”

Bizning tashvishimiz ortida nima yotadi? Bizni eng arzimas sabablarga ko’ra bunchalik tashvishga soladigan va tashvishga soladigan narsa nima? Javob imkon qadar oddiy: nazorat qilish zarurati. Aynan u bizni ba’zi voqealarni kutgan holda “silkitadi”.

Ammo muammoning yechimi diqqat markazida. Ish suhbati yoki pandemiya bo’ladimi, ma’lum voqealarga duch kelganimizda qanchalik tashvishli yoki xotirjam ekanligimizni aniqlaydigan narsaga e’tibor qaratamiz.

Formula oddiy: biz ta’sir qila olmaydigan narsalarga qanchalik ko’p e’tibor qaratsak, shunchalik tashvishlanamiz. Aksincha, agar biz nazorat qila oladigan narsalarga e’tibor qaratishni o’rgansak, o’zimizni xotirjam his qilamiz va aniqroq fikr yuritamiz. Qo’limizda nima borligini o’ylab, biz aniq qadamlar qo’yamiz, biror narsaga erishamiz va qoniqish hissini boshdan kechiramiz. Bu biz kamroq tashvishlanayotganimizni anglatadi.

FIKRLARNI O’ZGARTIRISH, HAYOTNI O’ZGARTIRISH

Buni bajarishdan ko’ra aytish osonroq ko’rinadi: qanday qilib iqlim o’zgarishi yoki tugash belgisi ko’rinmaydigan pandemiya kabi muammolar haqida o’ylamaysiz? Buning siri amalda, aniq harakatlarda.

Boshlash uchun o’zingizga quyidagi savollarga javob bering:

• Meni tashvishga solayotgan narsani o’zgartirish uchun biror narsa qila olamanmi?
• Agar shunday bo’lsa, men yaqin kelajakda qanday uchta qadamni qo’yishim mumkin?
• Agar yo’q bo’lsa, uning o’rniga qaysi uchta narsaga e’tibor qaratishim kerak?
• Uzoq muddatli maqsadlarimga erishish uchun hozir qanday qisqa muddatli maqsadlarga e’tibor qaratishim mumkin?
• Menga bog’liq bo’lmagan narsalar haqida qayg’urishdan qanday foyda ko’raman? Muammolarimni hal qilmasam nimaga erishaman?

Ular aytganidek, agar muammoning yechimi bo’lmasa, tashvishlanib vaqtni behuda sarflamang, agar mavjud bo’lsa ham kamroq. Ha, albatta, barcha tashvishlarni (hech bo’lmaganda qisqa vaqt ichida) yo’q qilish mumkin emas. Biroq, barchamiz diqqatimizni qayerga yo’naltirishni tanlash huquqiga egamiz.