Sizning xarakteringiz qanchalik kuchli? Onlayn testimizni topshiring!

Har bir insonning kuchli tomonlari bor – ba’zi individual fazilatlar, masalan, aniqlik va punktuallik. Ammo qat’iyat, chidamlilik, iroda va tashkilotchilik kabi xususiyatlarning kombinatsiyasi kuchli xarakter deb ataladi. Bunday xarakterga ega bo’lgan odam o’z fikrini himoya qilishi va o’zi va yaqinlari uchun javobgarlikni o’z zimmasiga olishi mumkin. Xarakteringizning kuchini sinab ko’rmoqchimisiz? Faqat sinovdan o’ting.Yaqinda Nature Communications nashrida chop etilgan tadqiqotda olimlar dori vositalarini qo‘llashning turli usullari miya faoliyatiga va dori mukofoti tajribasiga qanday ta’sir qilishini aniqladilar. Topilmalar giyohvandlikning murakkab mexanizmlarini ochish va giyohvand moddalarni iste’mol qilish kasalliklari uchun maqsadli tadbirlarni ishlab chiqishda juda muhimdir.

Oldingi tadqiqotlar uzoq vaqt davomida miyadagi asosiy neyrotransmitter bo’lgan dofamin va uning dorilarning foydali ta’siridagi roli o’rtasidagi bog’liqlikni aniqladi. Bu bog’liqlik giyohvandlikning rivojlanishida hal qiluvchi omil hisoblanadi. Shu bilan birga, organizmga giyohvand moddalarni kiritishning turli usullari miyaning javobiga qanday ta’sir qilishini tushunishda bo’shliq bor edi va natijada mukofot yoki “yuqori” tajribaga ega bo’ldi. Aynan shu erda hozirgi tadqiqot ushbu bo’shliqni bartaraf etishga va yangi takliflarni taklif qilishga qaratilgan. giyohvandlikni davolash strategiyalari bo’yicha istiqbollar.

“Bizning laboratoriyamizda biz giyohvandlikning oldini olish va davolashda yordam berishimiz uchun giyohvand moddalarni odamlarga nima qaram qilishini tushunmoqchimiz. Giyohvand moddalarning o’ziga qaramligini belgilovchi asosiy omillardan biri bu uning miyaga qanchalik tez kirib borishi va natijada preparatning miyadagi dofamin darajasini qanchalik tez oshirishi”, deb tushuntirdi tadqiqot muallifi Piter Manza, tadqiqotchi Spirtli ichimliklarni suiiste’mol qilish va alkogolizm milliy instituti qoshidagi Neyroimaging laboratoriyasi.

“Agar kimdir metilfenidat (Ritalin) kabi dorini og’iz orqali qabul qilsa, u miyaga nisbatan sekin kiradi, dofaminning sekin ko’payishini keltirib chiqaradi va DEHB uchun terapevtik hisoblanadi. Ammo, agar kimdir metilfenidatning bir xil dozasini tomir ichiga yuborish orqali qabul qilsa, u miyaga juda tez kiradi, dopaminning tez ko’payishini keltirib chiqaradi va to’satdan juda foydali va giyohvandlikka olib keladi. Agar biz dofaminning sekin ko’payishidan farqli o’laroq, tez paytida miyada nima sodir bo’layotganini tushuna olsak, bu bizga giyohvand moddalarni nimaga qaram qilishini tushunishimizga yordam beradi va giyohvandlikni davolash uchun yangi maqsadlarni topishga yordam beradi.

Tadqiqotda 20 nafar sog’lom ishtirokchi ishtirok etdi. Hech birida giyohvand moddalarni suiiste’mol qilish tarixi bo’lmagan bu shaxslar turli xil giyohvand moddalar sharoitida bir qator skanerlash va baholashlardan o’tdi. Tadqiqotchilar diqqat etishmasligi giperaktivligi buzilishini (DEHB) davolash uchun keng qo’llaniladigan, ammo suiiste’mol qilish potentsiali bilan mashhur bo’lgan metilfenidatni ikki xil usulda qo’llashdi: og’iz orqali va tomir ichiga yuborish. Taqqoslash uchun bazani yaratish uchun platsebo ham ishlatilgan.

Ushbu tadqiqotning kaliti miyaning reaktsiyasini real vaqt rejimida kuzatish uchun ilg’or tasvirlash usullaridan, jumladan, pozitron emissiya tomografiyasi (PET) va magnit-rezonans tomografiya (MRI) dan foydalanish edi. Ushbu usullar tadqiqotchilarga preparatni qo’llash paytida miya faoliyati va ulanishdagi o’zgarishlarni kuzatish imkonini berdi. Ishtirokchilarning yurak urishi va qon bosimi doimiy ravishda nazorat qilindi va ulardan protsedura davomida muntazam ravishda o’zlarini qanchalik “yuqori” his qilishlarini baholash so’raldi.

Tadqiqotchilar metilfenidatni og’iz orqali iste’mol qilish dofaminning asta-sekin o’sishiga olib keldi va qabul qilinganidan bir soat o’tgach, eng yuqori darajaga yetdi. Bundan farqli o’laroq, metilfenidat tomir ichiga yuborish orqali yuborilganda, dofamin darajasining o’sishi sezilarli darajada tez bo’lib, qabul qilinganidan keyin 5-10 minut ichida eng yuqori darajaga yetdi.