Salbiy o’z-o’zidan gapirish tanqidiy, o’zini kamsituvchi yoki pessimistik bo’lgan, o’z qadr-qimmatini va umumiy aqliy farovonligini buzadigan ichki muloqotga kirishish odatini anglatadi. Bu takrorlanadigan fikrlar yoki idrok etilgan kamchiliklar, muvaffaqiyatsizliklar yoki etishmovchiliklarga qaratilgan bayonotlarni o’z ichiga oladi. Bu salbiy fikrlashga olib kelishi mumkin. Ushbu zararli dialog avtomatik va keng tarqalgan bo’lib, hayotning turli jabhalariga, jumladan, qaror qabul qilish, munosabatlar va umumiy hissiy farovonlikka salbiy ta’sir ko’rsatishi mumkin.

Sportda o’z-o’zidan gapirish hissiyotlarni boshqarishni optimallashtirish va ish faoliyatini yaxshilash strategiyasi hisoblanadi. Bu, ayniqsa, jismoniy faollikni uzoq vaqt davomida ushlab turish kerak bo’lgan chidamlilik sportlarida muhim ahamiyatga ega, bu ko’pincha yuqori darajadagi motivatsiyani saqlab turishni talab qiladi. Ushbu uzoq davom etadigan sport mashg’ulotlari sportchilarga vaqtning bir qismini o’zlari bilan gaplashish uchun ishlatishga imkon beradi. Yugurish ham shunday sport turlaridan biridir. Ijobiy o’z-o’zidan gapirish sportchining motivatsiyasini saqlab qolish va ish faoliyatini yaxshilashga yordam berishi mumkin bo’lgani kabi, salbiy o’z-o’zidan gapirish ham sportchilarning ishlashiga putur etkazadigan salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin.

Tadqiqot muallifi Erika Borrajo va uning hamkasblari yuguruvchilarda o’z-o’zidan salbiy gapirishning paydo bo’lishida seziladigan stress va hissiy aqlning birgalikdagi rolini o’rganishni xohlashdi. Ularning farazlariga ko’ra, o’z-o’zidan salbiy gapirish stress ostida bo’lgan yuguruvchilarda ko’proq uchraydi, ammo hissiy jihatdan aqlli yuguruvchilarda kamroq bo’ladi. Ushbu tadqiqotchilar, shuningdek, hissiy intellekt idrok etilgan stress va o’z-o’zidan salbiy nutqning paydo bo’lishi o’rtasidagi bog’lanishni bufer qilishini kutishgan.

Tadqiqotda Ispaniyaning Basklar mamlakatidagi poygada qatnashgan 1071 nafar yuguruvchi ishtirok etdi. Ularning yoshi 18 yoshdan 71 yoshgacha bo‘lgan, o‘rtacha yoshi 42, ularning 71 foizini erkaklar tashkil etgan. Poyga masofalariga kelsak, 40% 10 kilometrga, 45 foizi 21 kilometrga, 15 foizi 42 kilometrga yugurishda ishtirok etdi. O’rtacha, bu yuguruvchilar 9 yillik tajribaga ega edilar, garchi ularning tajriba darajalarida sezilarli o’zgarishlar bo’lgan.

Ishtirokchilar salbiy o’z-o’zidan gapirish (Sport uchun avtomatik o’z-o’zidan gapirish so’rovi), hissiy intellekt (Vang-Lawning hissiy intellekt shkalasi) va idrok etilgan stressni (qabul qilingan stress shkalasi) baholashni yakunladilar.

Natijalar shuni ko’rsatdiki, stress darajasi yuqori bo’lgan ishtirokchilar o’z-o’zidan salbiy gapirishga ko’proq moyil bo’lishadi. Ko’proq hissiy aqlli odamlar o’z-o’zidan salbiy gapirishga kamroq moyil bo’lgan. Keyingi tahlillar shuni ko’rsatdiki, sezilgan stress va salbiy o’z-o’zidan gapirish o’rtasidagi bog’liqlik o’z his-tuyg’ularini kam biladigan va ularni boshqarishga qodir bo’lmagan odamlarda kuchliroqdir.

“Mazkur tadqiqot o’z-o’zidan salbiy so’zlarni keltirib chiqaradigan stressli vaziyatlarda potentsial moslashish strategiyasi sifatida hissiy jarayonlarning muhimligini ta’kidladi”, deb xulosa qilishdi tadqiqot mualliflari. “Bir tomondan, o’z-o’zidan gapirish yuguruvchilar uchun salbiy oqibatlarga olib keladigan to’siq bo’lishi mumkin va uning tashqi ko’rinishi bilan bog’liq bo’lishi mumkin bo’lgan oldingi omillarni bilish uning mavjudligini aniqlash va oldini olish uchun samarali strategiyalarni ishlab chiqishga yordam beradi. Boshqa tomondan, mashg’ulotlar va / yoki musobaqalar paytida paydo bo’lishi mumkin bo’lgan stress omillarini aniqlash, shuningdek, ushbu stress omillari oldida paydo bo’lishi mumkin bo’lgan his-tuyg’ularni tahlil qilish, yuguruvchilarning ular qabul qiladigan salbiy xabarlarni kamaytirish qobiliyatini oshiradi.

Tadqiqot yuguruvchilarda o’z-o’zidan salbiy gapirish bilan bog’liq omillarga oydinlik kiritadi. Biroq, tadqiqotning korrelyatsion dizayni topilmalardan biron-bir sabab-ta’sir xulosasini chiqarishga imkon bermaydi. Bundan tashqari, tahlillar yuguruvchilarning tajribasini hisobga olmadi, bu salbiy o’z-o’zidan gapirish va stress munosabatlariga juda yaxshi ta’sir qilishi mumkin.1234