igoreksiya yoki mushak dismorfiyasi keng jamoatchilikka kam ma’lum bo’lgan dismorfofobiya turidir. Ikkinchisi ruhiy kasallik bo’lib, unda odam o’zining tashqi ko’rinishi bilan haddan tashqari tashvishlanadi va uning tanasi haqida noto’g’ri tasavvurga ega. Bu uni obsesif fikrlarga va majburiy (takroriy) harakatlarga olib keladi.
Bigoreksiya mushak massasini olish uchun nosog’lom istakni anglatadi. Odam mushaklari etarlicha katta emasligiga, jismonan yoqimsiz ko’rinishiga qattiq ishonadi, shuning uchun u manik mashqlarni davom ettiradi va mushak massasini ko’paytirish uchun dorilarni qabul qiladi. Bularning barchasi nimaga olib keladi? Qoida tariqasida, depressiyaga. Va hatto o’z joniga qasd qilish.
Bodibilding bilan shug’ullanadigan erkaklar ko’pincha bigoreksiyadan aziyat chekishadi.
Garvard universiteti (AQSh) klinik psixologi Roberto Olivardiya va Kvinslend universiteti (Avstraliya) antropologi Meyr Andervudlar, estetik sabablarga ko’ra shug’ullanishni boshlagan fanatik sport zalida qatnashuvchilar orasida ham bunday ruhiy buzilish xavfi ortadi.
Olimlar so’nggi to’rt yil davomida onlayn bodibilding jamoalaridagi xabarlar va sharhlarni tahlil qildilar va mushaklar dismorfiyasi barcha ishtirokchilarda turli darajada mavjud degan xulosaga kelishdi. Bodibildingchilar orasida mashhur ibora bejiz aytilmagan: “Siz nasos bilan shug’ullana boshlagan kuningiz, siz abadiy haddan tashqari hayajonli bo’lib qolasiz”.
Ba’zi bodibildingchilar doimiy ravishda o’zlarini tortish va mushaklar hajmini o’lchash, suratga olish va boshqalardan ularning ko’zlariga qanday qarashlarini so’rash orqali buzilish bilan kurashishga harakat qilishadi. Ammo bu strategiyalar aslida bigoreksiyaning alomatlari va buzilishni yanada yomonlashtiradi, deydi Underwood va Olivardia.
“Afsuski, biz “sog’lom” yoki “normal” bodibilding nima ekanligini yoki uning psixopatologik bodibildingdan qanday farq qilishini bilmaymiz”, deb tushuntirdi Underwood. “Odamlar o’z tanalariga nima sabab bo’layotganini yoki ularga qanday yordam berishni bilmaymiz.”