Hayot jarayonida, ma’lumki, xarakter, ko’nikma va odatlar shakllanadi. Shaxsda ma’lum tajribalar to’planadi, ular o’z navbatida fikrlash uslublari, xatti-harakatlar namunalari, stereotiplar va orttirilgan e’tiqodlar va psixologik travmalarni o’z ichiga oladi. Bularning barchasi ko’pincha bizning energiyamizni o’zlashtiradi, bu hissiy charchash va kechiktirishga olib keladi.

Olimlar charchash va kechikishning sabablaridan biri sifatida haqiqiy va kerakli o’rtasidagi dissonans deb atashadi. Insonda ko’p intilishlar bo’lishi mumkin. Ba’zilar muhandis bo’lishni orzu qiladilar, boshqalari itga ishlov beruvchi bo’lishni orzu qiladi. Ammo orzular orzu bo’lib qoladi va siz nimadir ustida yashashingiz kerak. Natijada, biz xohlagan narsani emas, balki majbur bo’lgan narsani qilamiz. Va keyinkechiktirish o‘ylash uchun ajoyib sababdir: “Men to‘g‘ri yo‘nalishda ketyapmanmi? Men o’z maqsadlarim va istaklarimdan qochib ketyapmanmi? Ushbu dissonans tufayli yuzaga kelgan shaxsiy ichki nizolar shafqatsiz energiya so’riladi.

Men haqiqatan ham o’zim xohlagandek yashayapmanmi yoki majburiyatlarim talab qiladigan tarzda? Keling, darhol tekshirib ko’ramiz.

• Hayotingizni haqiqiy qadriyatlaringiz va istaklaringizga muvofiqligi uchun tahlil qiling. Barcha “istaklaringizni” va “kerak”laringizni qog’ozga yozing.
• Ularning orasidagi aloqalarni tekshiring. Haqiqatan ham “kerak” so’zi “istak” so’zidan kelib chiqadimi? Masalan, “Men chet elda yashashni xohlayman” degan fikr mantiqan ma’lum bir zaruratga olib keladi: “Keyin yaxshi moslashish uchun men mamlakat tilini o’rganishim kerak”. Ammo agar “kerak” shaxsiy ma’no va foydaga ega bo’lmasa, bu ruhiy energiyani doimiy ravishda ushlab turish va asossiz yukni tushuntirish uchun energiya olish zarurati tufayli hayotiy energiyani yo’qotish manbai.