Behruzbek Hamidov
Muallifdan: kichik eskiz, kuzatish, haqiqiy epizod;
ismlar o’zgartirildi…
Maymun singari aqlga sig’maydigan ingichka, shaffof, yopishqoq barmoqlar, qoshiqqa noto’g’ri va mohirlik bilan yopishgan. Go’sht pyuresi bilan jo’xori uni, tuz va shakarsiz. Vanechka glyutensiz dietada. Unga autizm tashxisi qo’yilgan. Onam Vanechkani davolaydi, parhez davolanishning bir qismidir.
Kulrang suyuq gruel bilan to’ldirilgan qoshiq yuqoriga ko’tariladi va bo’sh holda qaytib keladi. Siz tezda ovqatlanishingiz kerak, chunki bo’tqa uchun – shirinlik. Va bugungi shirinlik uchun xurmo. Shirin, suvli, mazali.
Mana u.
Vanechka tishlaydi-va shu zahotiyoq quloqlarga teshilgan ingichka, burg’ulash, burama tovush eshitiladi. Yoki qichqiriq yoki qichqiriq, u darhol oshxonaning butun maydonini to’ldiradi, quloq pardasini uradi va bo’sh joy etishmasligi uchun shlangdagi suv kabi stressli derazalarga otilib chiqadi. Aftidan, ular bosimga dosh berolmay, endi uchib ketishadi. Ovoz, kalitni o’zgartirmasdan, aqlga sig’maydigan darajada uzoq davom etadi, bu abadiy ko’rinadi.
- Shunday qilib, – enaganing so’zlari qichqiriqdan o’tib ketadi, – qaray. U kichik bir bo’lakni kesib tashlaydi, harakat qiladi; uning yuzi beixtiyor buziladi. Xurmo yeyilmaydi. U og’zini dahshatli to’qib, chayqalishga olib keladi. Enaga Ira Vanechkani faqat ota-onalar beradigan va ruxsat beradigan ovqatlar bilan boqishi shart. Bu uning majburiyati va shartnomaning bandi.
- Ayting: “Mazasiz!»
-Kus emas, lekin, – aks-sado beradi vanechka. So’zlar bilan chiqish yo’lini topib, qichqiriq susayadi.
- Ovqatlanasizmi?
- Ha!
Xurmo katta ahamiyatga ega. Uning uchun u bo’tqa yedi, raqamlarni bo’yashni o’rgandi, o’zi apron kiydi, yarim soat yurdi – shu vaqt ichida u bu mukofotni kutdi.
Vanechka besh yoshda. U bolalar bog’chasida bo’lishi mumkin emas-ular u tajovuzkor ekanligini aytishadi. Dadam band; onamning ishi juda ko’p va uyga kelganida u ukasi bilan o’ynaydi: vanechka bilan o’ynash qiyin.
Yaqinda onam vanechka uchun enaga Ira topgani yaxshi. Ira tashxislarga unchalik ishonmaydi. U Vanechkaga gapirishni, kiyinishni, tishlarini yuvishni, qo’llarini yuvishni, o’yinchoqlarni joyiga qo’yishni o’rgatadi. U bilan o’ynaydi, chizadi, yuradi. Ira qat’iy. U onamning va dadamning narsalarini olishga ruxsat bermaydi-chunki har kimning o’z shaxsiy buyumlari bor. Siz ularni qabul qila olmaysiz, bunday qoida. Ira Vanechkaga hamma narsani tushuntiradi. Vanechka ilgari qichqirgan, jang qilgan, qo’llari, oyoqlari, boshi bilan Irani urishga harakat qilgan va endi u shunchaki tinglamoqda.
Va Ira uni tizzalariga silkitadi, “arvoh” o’ynaydi, “shakar yonoqlarini” o’padi va tez-tez maqtaydi va u butun kichkina tanasini unga bosadi va o’pish uchun yonog’ini almashtirib, ishonchli tarzda muzlaydi. Ira Vanechkaga mushukini erkalashga ruxsat beradi va ota-onasidan so’rab, unga qaynatilgan kartoshka bilan muomala qiladi, undan mazali narsa yo’q.
Ehtimol, u uning haqiqiy onasi?
Vanechka xurmolarni tishlaydi, uning biriktiruvchi ta’midan yuzi refleksli ravishda buziladi. Keng ochilgan ko’zlardan, xotirjam va xotirjam, go’yo biron bir narsani aytishga shoshilgandek, ikkita ko’z yoshi shoshilib chiqadi. Vanechka ko’z yoshlari va xurmolarni yutib yuboradi va yana tishlaydi.
Shunday qilib, u yig’laydi va ovqatlanadi.
Va kechqurun onam vanechka uchun keladi.
- Xo’sh, salom sykun! – u o’g’liga salom beradi. Vanechka bu haqoratli so’zlar ekanligini biladi. Yaqinda enaga Ira unga shimini echib, hojatxonaga yozishni va yana kiyinishni o’rgatdi. Ilgari u shimida yozgan va onasi juda g’azablangan. Vanechka yugurishda onasining boshini “uradi” : axir, u onam nima haqida qasam ichayotganini tasvirlamadi?
Onam Vanechkani uyiga olib boradi. Enaga Ira, mushuk va o’pish eski uch qavatli uyda qoladi. Vanechka rozi emas. Va yana mashina ichida baland ovozda qichqiriq yoki qichqiriq eshitiladi…
Ikki og’riqli ko’z yoshlari yostiqqa o’raladi-enaga Ira yig’laydi.
Izzattillo Islomov
