Behruzbek Hamidov
Xafagarchilik qiyinchilik sifatida qabul qilinganda
Ko’pincha maqsadga erishish yo’lida paydo bo’lgan to’siqlar qiyinchilik sifatida qabul qilinadi va alohida qat’iyatli odam uni amalga oshirish uchun imkoniyatlarni topishga harakat qiladi. Bu qat’iyatlilik tajovuzkor rangga ega bo’lishi mumkin, bu faqat birlashishni va to’g’ri qadamlar haqida o’ylashni qiyinlashtiradi.
Tushga intilishda siz shubhali vasvasalarga berilib, erishishning oson yo’llarini izlashni boshlashingiz mumkin. Masalan, qimmatbaho narsani sotib olmoqchi bo’lsangiz, shoshilinch ravishda ko’plab arzonroq va keraksiz narsalarni sotib olishingiz mumkin. Yoki vaqt va kuchni behuda sarflaydigan kurslarga yoziling.
Bunday vaziyatdan qochish uchun yordam bering:
- Oq va qora fikrlashni rivojlantirish.
- Muammoni hal qilishning moslashuvchan usullari: bir qismini bajaring va qolganini keyinroq qoldiring, ko’proq narsani olmang.
- Raqobatchi manfaatlar va e’tibordan chetda qolgan ehtiyojlarni o’rganish.
- Maqsadga erishish yo’llarini o’zgartirish.
- Maqsadning o’zini almashtirish. Ayniqsa, masalan, qarindoshlar tomonidan yuklangan bo’lsa.
- Hayotiy qadriyatlarni va maqsadning ahamiyatini qayta baholash.
Bunday usullar sizning istaklaringizni ehtiyotkorlik bilan idrok etishni va ularni amalga oshirish dastlabki bosqichda ko’rinadigan darajada muhimligini tushunishga imkon beradi. O’z xatolarini anglab, to’g’ri yo’nalishda harakat qilsa, inson umidsizlikni mustaqil ravishda engishi mumkin.
Ko’ngilsizlik ketishni qo’zg’atganda
Inson sabrining cho’qqisiga yetib, umidsizlikka qarshi kurasholmasa, u maqsadidan voz kechishga qaror qiladi. Shu bilan birga, u aniq yengillikni boshdan kechiradi, ammo ketish – bu halokatli hodisa bo’lib, uning maqsadlariga erisha olmasligini ko’rsatadi. Va oxir-oqibat, odam hali ham tajribaga ega bo’ladi, uning o’zini o’zi qadrlashi o’zgaradi, chunki miya doimo u biror narsa qila olmasligini va hamma narsadan voz kechishini eslatadi.
Ko’ngilsizlik holatida maqsadga erishmaslik uchun odam odatda ikkita sababdan birini topadi:
- Maqsadingiz haqidagi tasavvurni o’zgartiring. To’satdan, odam xohlagan narsa uning ongida salbiy bo’lib qoladi. U salbiy tomonlarini qidira boshlaydi, ijobiy tomonlarini kamsitish uchun bor kuchi bilan harakat qiladi va bularning barchasi unga kerak emasligiga o’zini ishontiradi. Xo’sh, unda nima uchun bezovta qilasiz? Shunday qilib, haqiqiy idrok yolg’onga aylanadi, bu esa maqsadga erishishning mumkin emasligini oqlaydi.
- Allaqachon mavjud bo’lgan narsaning ahamiyatini oshirib yuborish. Bu erda “Osmondagi turnadan ko’ra, qo’lda titmouse yaxshi” degan maqol eng mos keladi. Ya’ni, inson o’z maqsadini tark etadi va u bilan hamma narsa yaxshi deb qaror qiladi va ajoyib imkoniyatlar, muvaffaqiyat yoki baxtni ta’qib qilishdan ko’ra, bor narsaga ega bo’lish yaxshiroqdir. Aytishning hech qanday yomon joyi yo’q, albatta. Ammo ba’zida odam buni bilib, qo’llash orqali yangi narsalarni sinab ko’rishdan bosh tortadi.
Bu erda umidsizlik bilan kurashishning yo’li – maqsadingizga erishishga harakat qilmasdan, o’zingizni eng boshida to’xtatishga yo’l qo’ymaslikdir. Siz o’zingizning kuchli tomonlaringizni xolisona baholashingiz kerak: agar natija uchun imkoniyat hali ham mavjud bo’lsa, unda siz harakat qilishingiz kerak.
Ko’ngilsizlikka qarshi kurashda asosiy maqsad – bu holat bilan kurashishning moslashuvchan usullarini ishlab chiqish. O’z-o’zini hurmat qilishni, qiyinchilikni qabul qilishni va hozirgi vaziyatlarda to’g’ri echimlarni topishni o’rganish kerak. Bunday holda, hayot umidsizlik va u paydo bo’ladigan vaziyatlardan doimiy qochishga urinishlar bilan qattiq kurashga yoki har qanday qiyinchilikka qarshi doimiy orzu intilishlariga aylanmaydi.
Izzattillo Islomov
