Oldingi tadqiqotlar etnik yoki irqiy guruhlarning real hayotdagi murakkabliklarga e’tibor bermay, qanday munosabatda bo’lishini tekshirish uchun ko’pincha boshqariladigan sozlamalarga e’tibor qaratgan. Xususan, ushbu tadqiqotlar individual munosabatlarga qaratilgan bo’lib, kundalik tartiblar va milliy me’yorlarning ta’sirini e’tiborsiz qoldirdi.
O’yin maydonchalari oilalar uchun jamoat maydoni sifatida ahamiyatiga ko’ra milliy norma hisoblanadi. Finlyandiyaning Xelsinki shahrida oʻyin maydonchalari etnik va irqiy munosabatlarni oʻrganish uchun noyob muhitni taklif etadi, chunki ular odatda erta bolalikdan taʼlim beruvchi oʻqituvchilar bilan jihozlangan boʻlib, ularni Finlyandiya oilaviy hayotining muhim qismiga aylantiradi.
Tadqiqotchilar nega norasmiy segregatsiya hatto millatlararo oʻzaro taʼsirni tabiiy ravishda ragʻbatlantirishi kerak boʻlgan muhitda ham davom etayotganini tushunish uchun Finlyandiyadagi jamoat oʻyin maydonchalarini oʻrganishni tanladi. Ular inklyuziya va irqchilikka qarshi kurash bo’yicha mavjud siyosatlarga qaramay, nima uchun bunday bo’linishlar sodir bo’layotgani va nima uchun saqlanib qolayotgani haqida tushuncha berishni maqsad qilgan.
O’yin maydonchalariga e’tibor qaratib, tadqiqot me’yorlar va ota-onalarning amaliyoti tomonidan shakllantirilgan “ko’rinmas to’siqlar” turli guruhlar o’rtasidagi ijtimoiy o’zaro munosabatlarga qanday ta’sir qilishini aniqlashga qaratilgan.
Etnografik tadqiqot 11 oy davomida o’tkazildi, birinchi navbatda Xelsinkidagi ikkita ko’p millatli mahallada joylashgan ikkita qo’shni markazda joylashgan o’yin maydonchalariga e’tibor qaratdi. Ushbu joylarni tanlash quyidagi mezonlardan foydalangan holda amalga oshirildi:
- To’rt yoshgacha bo’lgan bolalarning kamida uchdan bir qismi xorijiy ona tiliga ega edi.
- Bu hududda 100 dan ortiq xorijiy ona tilini biladigan bolalar yashagan.
- Finlyandiya / Shved tili asosiy ona tili edi.
- Hududda bolali oilalar uchun tibbiy xizmat ko’rsatish va o’yin maydonchasi kabi yaxshi mahalliy xizmatlar mavjud edi.
- Aholining ijtimoiy-iqtisodiy holati butun Xelsinkining o’rtacha holatiga o’xshaydi.
Taxminan 90 soat davomida kuzatuvlar olib borildi, bunda kattalarning aksariyat qismini tashkil etuvchi onalar o’rtasidagi o’zaro munosabatlarga e’tibor qaratildi. Keyingi suhbatlar 24 nafar ona bilan o’tkazildi, ulardan 10 nafari migrantlar bo’lgan. Ma’lumotlar tizimli ravishda tasniflangan va norasmiy segregatsiyani tahlil qilish uchun mavzular ishlab chiqilgan.
Tadqiqot bir nechta muhim fikrlarni aniqladi:
- Vaqtning mos kelmasligi : ko’pincha Finlyandiya madaniyati me’yorlari bilan o’rnatiladigan kundalik tartiblar Finlyandiya va migrant onalar o’rtasidagi o’zaro munosabatlarning kamayishiga olib keldi.
- To’g’ridan-to’g’ri aloqa qilishdan qochish : tushlik paytida navbatga sakrash kabi vaziyatlar guruhlar o’rtasidagi bo’linishni yanada kuchaytirdi – bu jim norozilik yoki dushmanona izohlarga olib keldi.
- Guruhning afzalliklari : onalar ko’pincha o’zlarining etnik yoki madaniy guruhlari ichida o’zaro ta’sir qilishni afzal ko’radilar, bu esa segregatsiyani davom ettiradi.
- Aytilmagan qoidalar : Norasmiy segregatsiya takroriy xatti-harakatlar orqali normallashdi, bu guruhlar orasidagi bo’linishlarni mustahkamladi.
- Madaniy me’yorlarning o’rni : “Yaxshi ota-onalik” atrofidagi madaniy umidlar ham turli etnik guruhlar o’rtasidagi o’zaro munosabatlarga to’siq bo’lib xizmat qildi.
Tadqiqot muhim tushunchalarni taqdim etsa-da, umumiy tadqiqotda mumkin bo’lgan ogohlantirishlarni, masalan, muayyan o’yin maydonchalariga qaratilgan cheklangan namuna hajmini ko’rish muhimdir. Bundan tashqari, tadqiqot asosan onalar ishtirok etdi, bu o’zaro ta’sir shakllarini shakllantirishda otalarning potentsial rolini e’tiborsiz qoldirdi. Til to’siqlari va sinflar bo’yicha tahlilning yo’qligi ham kelajakdagi tadqiqot yo’nalishlari sifatida qayd etildi.
“Xulosa qilish kerakki, turli etnik/irqiy guruhlarga mansub onalarning o’yin maydonchasidagi norasmiy segregatsiyasi ularning kosmosdagi jismoniy mavjudligidagi asinxroniya orqali (qayta) yuzaga kelgan – qisman madaniy me’yorlardan kelib chiqqan – va o’zaro munosabatlarning nozik o’zaro ta’siri natijasida yuzaga kelgan. guruhdan tashqari aloqalar va bir xil makonda bo’lganida boshqa guruh onalar orasida qolish “, deb yozadi tadqiqotchi. “Shunday qilib, norasmiy segregatsiya nafaqat kamsituvchi xatti-harakatlar yoki undan qochish orqali (qayta), balki har ikkala guruh tomonidan ham o’z-o’zini ajratishga olib keladigan kundalik me’yoriy amaliyotlar orqali ham yuzaga keladi.”