Yunus kompleksi – bu ma’lum bir holat bo’lib, unda inson o’z iste’dodini yoki ba’zi qobiliyatlarini amalga oshirishni xohlamaydi. Ba’zi odamlar o’zlarining chaqiruvlarini topadilar va o’zlarining ichki imkoniyatlaridan faol foydalanishni boshlaydilar. Boshqalar, o’z navbatida, hech narsa qilmaslik uchun ko’plab bahonalar o’ylab topishga harakat qilishadi. Nima uchun bunday vaziyatlar yuzaga keladi va ularni yaxshi tomonga o’zgartirish mumkinmi?

Yunus kompleksi – bu nima?

Yunus qadimgi yahudiy payg’ambar bo’lib, unga Xudo tomonidan juda muhim vazifa berilgan, lekin u buni uddalay olmasligiga qaror qildi va qochish yaxshiroq deb o’yladi. Ba’zilar mutlaqo mantiqiy savolga ega bo’lishi mumkin: bu zamonaviy odamlarga va bevosita psixologiyaga qanday aloqasi bor?

Ko’pgina psixologlar har bir inson aql bovar qilmaydigan salohiyatga ega ekanligiga ishonishadi. Agar u to’liq ishlatilsa, bir necha o’n yil ichida sayyoramizda faqat g’ayritabiiy odamlar yashaydi. Aslida, hamma narsa boshqacha. Inson doimo biror narsa unga o’zini anglashiga imkon bermasligi bilan duch keladi. Ko’pincha sabablar oddiy dangasalik yoki o’ziga ishonchsizlik, qandaydir kuchsizlik va xarakterdagi boshqa salbiy fazilatlardir.

Bularning barchasini hisobga olgan holda, Yunus majmuasi hayotda amalga oshirishga ichki qarshilikni ifodalaydi. Bu, qoida tariqasida, mutlaqo ongsiz ravishda paydo bo’ladi va odamga yangi narsalarni rivojlantirish va o’rganish imkoniyatini bermaydi. Odamlarning yarmidan ko’pi o’z qobiliyatlarining maksimal 25 foizini amalga oshirishiga e’tibor qaratish lozim. Ba’zilar o’zlarining ma’lum potentsial va qobiliyatlari borligini bilishmaydi. Ular faqat kichik maqsadlarga erishadilar va hayotda qanday qilib kattaroq muvaffaqiyatlarga erishishlari haqida o’ylamaydilar.

Sabablari

Yunus kompleksi bir necha sabablar ta’sirida rivojlanadi:

• Ambitsiyalarni doimiy ravishda bostirish. Biror narsa qila olmaslik fikri deyarli har bir odamni hayajonga soladi. Ba’zilar bunga e’tibor bermaydilar, boshqalari harakat qilishni to’xtatadilar.
• Inson bor e’tiborini mayda muammolarga qaratadi. Bu unga katta imkoniyatlarni ko’rishga va jiddiyroq muammolarni hal qilish uchun o’z qobiliyatlarini qo’llashga to’sqinlik qiladi.
• Ijodiy kuchingizni sochish imkoniyati yo’q. Ko’pincha odamlar shaxsiy imtiyoz va istaklarni emas, balki begonalarning maslahatlarini yoki boshqa omillarni hisobga olgan holda kasb tanlashadi. Keyin hamma vaqt faqat ishlashga bag’ishlanadi va ijodiy salohiyat rivojlanmagan bo’lib qoladi.
• Inson uni tanqid qilishidan qo’rqadi. Ko’p odamlar atrofdagilarning fikriga bog’liq. Agar, masalan, martaba rivojlantirish istagi bo’lsa ham, hamkasblar va qarindoshlar ish joyini o’zgartirish, muayyan ishlarni bajarish va hokazolar haqida nima deb o’ylashlari haqida fikrlar doimo boshingizda aylanadi.
• Ba’zi odamlar o’zlarini amalga oshirishga harakat qilmaydilar, chunki ular o’z yaqinlarini xafa qilishni xohlamaydilar. Bu holat o’ziga yoki o’z kuchiga ishonchsizlik natijasidir.