Siz sevib qolganingizda, butun miyangiz emas, balki miyangizning oldingi insula deb ataladigan bir qismi faollashadi”, deydi Stefani Kasioppo, Kognitiv va ijtimoiy nevrologiya markazidagi neyroimaging laboratoriyasi direktori. Chikago universiteti. – U do’stona va altruizm uchun javobgardir, boshqa odamlarning niyatlarini yaxshiroq tushunishga yordam beradi. Hamma odamlar bu zonaga ega bo’lganligi sababli, sevgi hissi universal deb hisoblanishi mumkin. Har birimiz buni boshdan kechirishga qodirmiz”.

Shu bilan birga, bir-biriga bog’liq tuyg’ular hisoblangan sevgi va ishtiyoq aslida turli xil kelib chiqadi. Buni, masalan, amerikalik nevrolog Lyusi Braun va antropolog Xelen Fisherning tajribalari tasdiqlaydi: sevishganlarimizning fotosuratlari va erotik fotosuratlarga qaraganimizda, miyaning turli qismlari faollashadi.

Stefani Kasioppo va uning hamkasblari original tajriba davomida buning yangi tasdig’ini topdilar. Argentinalik juda kam uchraydigan kasallikka chalingan bemordan – miyaning oldingi qismi insult natijasida shikastlangan edi – 40 yosh (18 yoshdan 30 yoshgacha) behayo libosdagi go’zal ayollarning fotosuratlarini ko’rib chiqish va javob berishni so’rashdi. Ulardan biri uni sevgi ob’ekti sifatida, qaysi biri esa erotik ob’ekt sifatida o’ziga tortdi.

Yolg’izlik jirkanch, lekin u muhim rol o’ynaydi: bu insonning ijtimoiy aloqalarni izlashi va o’rnatishi kerakligi haqidagi signaldir.

Taqqoslash uchun, bir vaqtning o’zida bir xil yoshdagi va millatiga mansub yetti nafar sog’lom erkak sinovdan o’tdi. Insult bilan kasallangan bemor ham, eksperimentning sog’lom ishtirokchilari ham osonlikcha “istak ob’ektlari” deb nomlashdi, ammo bemor nazorat guruhidagi erkaklarga qaraganda qiyinchilik bilan va ancha sekinroq “sevgi ob’ektlari” ni tanladi. Shunday qilib, kasallik faqat uning sevish qobiliyatiga ta’sir qildi, ammo istak qobiliyatiga emas: axir, buning uchun miyaning yana bir qismi, orqa insula mas’uldir, deya xulosa qiladi tadqiqot mualliflari.

Biroq, bu sevgi va istak o’rtasida umumiy narsa yo’q degani emas. “Bizning tadqiqotimiz shuni ko’rsatadiki, sevgi istakdan kelib chiqadi, bu istak bilan bog’liq bo’lgan yoqimli hissiy-motor tuyg’ularning mavhum (va shuning uchun yanada murakkab) tasviridir”, deb tushuntiradi Stefani Kasioppo.

Agar miya sevgi uchun dasturlashtirilgan bo’lsa, nega oramizda yolg’iz odamlar ko’p? “Yolg’izlik insonni sevgi izlashga undaydi”, deydi “Yolg’izlik” kitobi mualliflaridan biri, Chikago universitetining Kognitiv va ijtimoiy nevrologiya markazi direktori Jon Kasioppo.

Yigirma yil oldin, Cacioppo yolg’izlik fenomenini endigina o’rgana boshlaganida, bu hech qanday afzalliklarga ega bo’lmagan ruhiy kasallikning bir turi ekanligiga ishonishgan.

“Evolyutsiya jarayoni hech qanday ijobiy narsa bo’lmagan holatni yaratishi menga shubhali tuyuldi”, deydi tadqiqotchi. “Endi men ayta olaman: ha, yolg’izlik jirkanch, lekin u muhim rol o’ynaydi: bu inson o’zining biologik turining vakili sifatida ijtimoiy aloqalarni izlash va o’rnatishi kerakligi haqida signaldir. Shunday ekan, mening maslahatim yolg‘izligingga quloq solishdir”.