Behruzbek Hamidov
Bugun – bu rekord, ertaga – norma” tamoyili bilan yashaydigan odamlar ko’pincha o’zlariga nisbatan qattiqqo’llik oqibatlaridan aziyat chekishadi. Ko’pgina tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, perfektsionizm asab kasalliklari, depressiya bilan bog’liq va ba’zi hollarda hatto o’z joniga qasd qilishga olib kelishi mumkin. Ammo bu bizning sog’lig’imiz va xotirjamligimiz bilan har doim o’zimizga qo’yilgan talablar uchun to’lashimiz kerakligini anglatadimi? Yaxshiyamki, bunday emas va perfektsionizm faqat ma’lum sharoitlarda xavfli ma’noga ega bo’ladi.
Psixoterapevt Don E. Hamachek 1970-yillarda birinchi bo’lib perfektsionizmni sog’lom va nevrotikga bo’lishni taklif qildi:
- Sog’lom perfektsionistlar o’zlari uchun real standartlarni o’rnatadilar, qattiq ishlashdan va qiyinchiliklarni engib o’tishdan qoniqish hosil qiladilar va eng muhimi, o’z qobiliyatlarini ehtiyotkorlik bilan baholaydilar.
- Nevrotik perfektsionistlar, aksincha, o’zlaridan erishib bo’lmaydigan mukammallik darajasini talab qiladilar, kamtarona muvaffaqiyatlarni tan olmaydilar, har doim o’z ishining sifatidan norozi bo’lib, ularning harakatlarini etarli emas deb hisoblaydilar. Ular ham juda moslashuvchan emas, ular uchun o’z fikrlarini o’zgartirish va vaziyatga boshqa tomondan qarash qiyin. Eng yaxshilarning eng yaxshisi bo’lmaslik qo’rquvi ular uchun katta tashvish sabab bo’ladi.
