Psixosomatika haqida afsonalar

Mif 1: Psixosomatika fan emas

Psixosomatika – bu 3 tizimning o’zaro ta’sirini o’rganadigan klinik psixologiya bo’limi:

– biologik (jismoniy tana),

– ruhiy (ruhiy salomatlik),

atrof-muhit (atrofimizdagi narsalar).

Agar bitta komponent bo’lmasa, u endi psixosomatik emas. Masalan, “tashvishdan xalos bo’lish uchun onangizni kechirishingiz kerak” kabi hukm psixosomatika sohasidagi xulosalarga taalluqli emas, chunki u biologik jarayonlarni hisobga olmaydi.

Psixosomatika – bu psixiatriya, psixologiya, nevrologiya, psixoanaliz, ichki kasalliklar, pediatriya, jarrohlik, allergologiya, dermatologiya va psixoneuroimmunologiyani birlashtirgan fanlararo soha.

Psixosomatik kasalliklar odamlarda aniq tibbiy sababga ega bo’lmagan va insonning hissiy holati bilan bog’liq ko’rinadigan jismoniy alomatlar mavjud bo’lganda yuzaga keladi. Jismoniy ko’rinishlarning o’zi juda real va ba’zida juda muhim bo’lishi mumkin. Psixosomatik alomatlar odamdan odamga juda katta farq qilishi va kundan-kunga va yildan-yilga keskin o’zgarishi mumkin.

Psixikaning tanaga o’zaro ta’sirini tasdiqlovchi nafaqat ilmiy tadqiqotlar, balki yanada ishonchli natijalar beradigan meta-tahlillar ham mavjud. Masalan, Pediatriya jurnali 30 ta tadqiqot natijalarini e’lon qildi va ular bolalikdagi zo’ravonlik psixosomatik muammolar bilan bog’liqligini tasdiqlaydi.

Mif 2: Siz fikrning kuchi bilan davolay olasiz

Bizning fikrlarimiz davolanishimizga ta’sir qilishi mumkin bo’lgan bir necha usullar mavjud:

• Platsebo effekti : Agar kimdir sizga tabletka bosh og’rig’ini davolaydi, deb aytsa, shakar va kraxmal bo’lsa ham, uni foydali deb topasiz.
• Ijobiy fikrlash: Ba’zida tanadagi jarohatlar va salbiy fikrlar stress, tushkunlik va xavotirga olib kelishi mumkin, bu esa tiklanishga xalaqit berishi mumkin, quvonch va minnatdorchilik esa uni tezlashtiradi.
• Miyani qayta tayyorlash : Biz fikrlarimizdan xabardor bo’lib, miyamizni meditatsiya orqali ogohlantirishlarga o’rtacha darajada javob berishga o’rgatganimizdan so’ng, masalan, sog’lig’imizda sezilarli o’zgarishlarni ko’rishimiz mumkin.

Shu bilan birga, fikrlash ruhiy holatdir. Ammo virus bilan kasallangan bemor qanchalik ijobiy bo’lmasin, terapiyasiz kasallikdan xalos bo’lolmaydi. Ko’zgu oldida o’zingizga: “Men kundan-kunga go’zalman va sog’lom bo’lyapman!” Deganingizda, bu, shubhasiz, tiklanishga yordam beradi, lekin agar kayfiyat harakatlar bilan qo’llab-quvvatlansa (mulohazalar, hissiyotlarning ekologik toza yashashi, g’amxo’rlik) tana va boshqalar).

Mif 3: Barcha kasalliklar nervlardan kelib chiqadi

Shartli ravishda kasalliklarni 2 guruhga bo’lish mumkin:

– jismoniy buzilishlar (yara – zarar ko’rinadi);

– funktsional (o’t yo’llarining buzilishi – zarar yo’q, lekin buzilish mavjud).

Va ikkinchisi, asosan, psixikaning holatiga bog’liq. Ammo yana, bemor bu haqda bilmasa ham, har doim kasallikning yanada jiddiy sababi bor. Misol uchun, agar siz surunkali stressni boshdan kechirsangiz va ko’p cheksangiz, saraton kasalligiga chalinishingiz mumkin. Ammo bu stressga emas, balki u bilan kurashish uchun foydalanadigan harakatlaringizga javob bo’ladi.

Mif 4: Muayyan tuyg’u ma’lum bir kasallikka olib keladi

Psixosomatika sohasidagi soxta hukmga misol: “Onamning haddan tashqari himoyasi bolalarda astma sabab bo’ladi, chunki bola atrofida juda ko’p onalar bo’lsa, nafas ololmaydi.” Bu noto’g’ri, chunki:

• birinchidan, astma nafas olish bilan emas, balki ekshalasyon bilan bog’liq;
• ikkinchidan, onaning nima uchun va qachon xavotirga tushganini (astmadan oldin yoki keyin) tushunishingiz kerak.

Ya’ni, psixika allaqachon mavjud yoki hali namoyon bo’lmagan genetik jihatdan aniqlangan kasallikning borishiga ta’sir qiladi.

Mif 5: Siz kasallikni iroda bilan boshlashingiz mumkin

Misol uchun, siz ishdan tanaffus qilmoqchi bo’lsangiz, harorat ko’tariladi. Ammo shifoxona qanchalik yoqimli bo’lmasin, siz hali ham immunitet reaktsiyasini to’xtata olmaysiz va yaxshilanasiz.

Demak, psixosomatika fandir. U tanani, psixikani va atrof-muhitning ta’sirini o’rganadi. Va bu metafizik aloqalar emas, cheklovchi e’tiqodlar yoki o’zingiz va dunyo haqidagi boshqa g’oyalaringiz. Psixosomatika, birinchi navbatda, surunkali stressning oqibatlarini, his-tuyg’ularga berilib ketganingizda va neyrotransmitterlar, gormonlar va boshqa ichki resurslarning zarur muvozanatini tiklamaganingizda o’rganadi.