Psixosomatika nima?

Psixosomatika nazariyalari

Bugungi kunga kelib, psixosomatikaning bir nechta nazariyalari mavjud:

1. Kortiko-visseral nazariyaga ko’ra, asab tizimi muvozanatsiz bo’lgan odamlar psixosomatikaga ko’proq moyil.
2. Desomatizatsiya va resomatizatsiya nazariyasi psixika va organizm o’rtasida bog’liqlik mavjudligi bilan tavsiflanadi va vaqt o’tishi bilan bu bog’liqlik yo’qola boshlaydi.
3. Psixodinamik nazariya shaxsning jamiyatda moslashuvida muammolarning mavjudligi sifatida izohlanadi.
4. Shaxsiy xususiyatlar turkumi bemorning shaxsiyati bilan chambarchas bog’liq bo’lgan reaktsiyasini nazarda tutadi.
5. Aleksitimiya nazariyasi insonning his-tuyg’ularini ifoda eta olmaslik va qayta ishlashga qodir emasligini anglatadi.

Bu nazariyalarning barchasi odamga ongsiz ravishda ta’sir qilish mumkinligini tasdiqlaydi.

Psixosomatik kasalliklarning sabablari

Tibbiy psixologiya psixosomatika bilan bog’liq kasalliklarni o’rganadi. Ba’zilar psixosomatik kasalliklarni somatoform kasalliklar bilan aralashtirib yuborishadi, chunki ular o’xshashliklarga ega. Biroq, psixosomatik kasalliklar psixologik muammolar ta’sirida paydo bo’lgan haqiqiy kasalliklardir. Somatoform kasalliklar uzoqqa cho’zilishi mumkin. Ya’ni, odam ko’krak og’rig’ini boshdan kechiradi, ammo tekshiruv vaqtida hech narsa aniqlanmaydi.

Psixosomatika – bu ichki muammo. Shaxs ichida yuzaga keladigan ziddiyat turli xil psixosomatik kasalliklar yoki nevrozlar shaklida hal qilinishi mumkin.

Psixosomatik kasalliklar quyidagi sabablarga ko’ra yuzaga kelishi mumkin:

• irsiyat;
• tug’ma nuqsonlar;
• insoniy xususiyatlar;
• jiddiy psixologik travma;
• oiladagi va jamiyatdagi munosabatlar.

Olimlarning fikriga ko’ra, tushida ongsiz ong asosiy sababni ko’rsatishga qodir, ammo bu to’g’ridan-to’g’ri ko’rsatma emas, balki faqat maslahatlar bo’ladi. O’zingiz uchun asosiy muammoni aniqlash uchun uni o’zingiz hal qilishga harakat qilish yoki mutaxassis bilan bog’lanish tavsiya etiladi.

Somatik kasalliklarning turlari

Somatik shifokorlar qator jiddiy kasalliklarni o’z ichiga oladi:

1. Biror kishi doimiy ravishda birovning vasiyligiga muhtoj bo’lganda paydo bo’ladigan oshqozon yarasi. Bolalikda odam haddan tashqari himoyalangan bo’lsa, lekin ayni paytda unda mustaqillik istagi paydo bo’lsa, bu qarama-qarshi ehtiyojlar oshqozon yarasining rivojlanishiga yordam beradi.
2. Qandli diabet, ba’zi sabablarga ko’ra o’z hayotidan mamnun bo’lmagan odamlarda kuzatilishi mumkin.
3. Egzema va toshbaqa kasalligi ko’pincha faol bo’lishni yoqtirmaydigan va o’zini tasdiqlay olmaydiganlarni bosib olishi mumkin.
4. Romatoid artrit jamiyatdagi mavqeini oshirib yuborishga moyil bo’lgan shaxslarga ta’sir qiladi.
5. Muhim odamni yo’qotish bilan kurashayotganlar ülseratif kolitdan qo’rqishlari kerak. Bu eng oddiy ajralish yoki o’lim bo’lishi mumkin.
6. Gipertenziya bir vaqtning o’zida tajovuzkorlikni ko’rsatishni xohlaydigan, lekin ayni paytda o’zini qaram his qiladiganlarga ta’sir qiladi. Shunday qilib, inson shunchaki g’azabini va g’azabini tiyadi.
7. Bronxial astmani bir vaqtning o’zida noziklikka ehtiyoj sezadigan, lekin bundan qo’rqadigan ziddiyatli odamlar olishlari mumkin.

Psixosomatika shu qadar kuchli narsaki, u boshqa kasalliklarga ham olib kelishi mumkin. Misol uchun, odam stressga duchor bo’lganda, ich qotishi, qusish, jinsiy muammolar, shuningdek, duduqlanish va enurez rivojlanishi mumkin. Ba’zida hatto jarohatlar yoki semirishni shakllantirish tendentsiyasi ham somatikaning sabablari hisoblanadi.

Har bir insonning organlari har xil ishlaydi, shuning uchun ular orasida kuchli va zaifroqlari bor. Ba’zida kuchli stress bo’lsa, organ yomon ishlay boshlaydi. Bunday holda, qaysi tizim muvaffaqiyatsizlikka uchraganiga e’tibor berish kerak, keyin esa psixosomatikaning sababini aniqlash kerak.