Behruzbek Hamidov
Bir odam bilan butun umr kechirish mumkinmi? Jinsiy impulsni “sodiqlikka qarshi jinoyat” deb hisoblash kerakmi? Bitta doimiy er-xotinning ichida shaxs sifatida uyg’un rivojlanishi mumkinmi va biz sevikli odam tirik qolish uchun his-tuyg’ularga, tajribalarga, ehtiroslarga muhtoj ekanligiga rozi bo’lmaslik kerakmi?
O’zimizni o’ylagan vaqtimiz bizga yangi savollarni tug’diradi. Va ko’pchilik o’ziga bo’lgan muhabbat va boshqasiga bo’lgan muhabbat o’rtasidagi (ta’kidlangan) ziddiyatni hal qilishda qiynaladi. Bizning “men”imiz biz uchun tobora qadrli bo’lib bormoqda: kimdir uchun bu xudbinlik bilan sinonim bo’lishi mumkin, ammo boshqalar uchun bu shaxsiy erkinlik bilan sinonimdir. Bir narsa aniq: bugun, har qachongidan ham ko’proq, har birimiz o’z intim hayotimizni boshqarishda erkinmiz. “Hamma narsani bir vaqtning o’zida” olishni xohlaydigan ko’pchilik, majburiyatlarsiz sevishni xohlaydi va sadoqatni sevgining ajralmas qismi deb hisoblamaydi.
Boshqa model
Biz borgan sari individualistik bo’lib bormoqdamiz, bu degani, sotsiolog Alen Erenberg “taqdir jamiyati” deb atagan eski jamiyat modeli: hayot uchun bitta sherik, bitta ish, bitta uy endi o’z kuchini yo’qotadi.
Dunyo tez o’zgarmoqda va umr ko’rish davomiyligi ortib bormoqda – bu bizning zamondoshimiz hayoti davomida butun bir qator nikohlarni boshdan kechirishi mumkinligini tushuntiradi. Boshqa tomondan, bir vaqtning o’zida ikki yoki hatto uchta kasaba uyushmasida yashaydiganlar ko’payib bormoqda. Ushbu yashirin ko’pxotinlilik nikoh barqarorligini nikohdan tashqari hayotning hayajon bilan uyg’unlashtirish zaruratidan tug’iladi.
Xarakterli jihati shundaki, ayollar o’rtasida xiyonatga bo’lgan munosabat ko’proq o’zgargan: ko’pchilik uchun xiyonat endi tabu emas – sotsiologlarning fikriga ko’ra, har beshinchi ayol aslida nikohda aldaydi.
“Erkaklar va ayollarning zinoga bo’lgan munosabati hozir taxminan bir xil bo’lib bormoqda”, deydi seksolog Jerar Lele. “Asrlar davomida ayollar, ayniqsa, zinoga qarshi kuchli ma’naviy bosimni boshdan kechirdilar, bu ularning jinsiy qiziqishlarini qondirishga va tashqaridan zavq izlashga to’sqinlik qildi”.
