Izzattillo Islomov
Ma’lum bo‘lishicha, yurish tezligi va miyamiz axborotni qayta ishlash va yangi g‘oyalarni ishlab chiqarish tezligi o‘rtasida bevosita bog‘liqlik bor. Yaqinda Shimoliy Karolinadagi Dyuk universiteti olimlari bir qator tajribalar natijalarini tahlil qilib, shunday xulosaga kelishdi. Tadqiqotda bir necha yuz o’rta yoshli odamlar ishtirok etdi, ularning yurish tezligi o’rganildi va bu ma’lumotlar jismoniy va fiziologik ko’rsatkichlar, shuningdek, sub’ektlarning aqliy qobiliyatlari bilan taqqoslandi.
Bizning yurish uslubimiz markaziy asab tizimining faoliyati bilan bog’liqligi ilgari ma’lum bo’lgan, ammo yangi ma’lumotlar amerikalik olimlarga demansning dastlabki belgilarini aniqlash uchun bunday testlardan foydalanish haqida gapirishga imkon berdi.
Biroq, yurish va aqliy qobiliyatlar o’rtasidagi munosabatlarga qaytaylik. Ma’lum bo‘lishicha, 45 yoshli eng tez va sekin ishtirokchilar o‘rtasidagi IQ farqi 16 ballni tashkil qilgan. Bundan tashqari, sub’ektlarning tabiiy harakat tezligi va tadqiqotchilar talabiga binoan ular rivojlanishi mumkin bo’lgan maksimal tezlik o’lchandi.
Sekin ishtirokchilarning jismoniy ko’rsatkichlari: ushlash kuchi, qo’l-ko’zni muvofiqlashtirish, shuningdek, sog’liq ko’rsatkichlari (o’pka, tish va immunitet tizimining holati) yomon tomonga farq qiladi.
IQ darajasi past va til qobiliyatiga ega bo’lgan bolalar sekinroq kattalarga aylandi
Olimlarning ta’kidlashicha, irsiy omillar yurish tezligi, miya faoliyati va salomatlik o’rtasidagi bog’liqlikni tushuntirishi mumkin. Bu shuni anglatadiki, miya salomatligini yaxshilash orqali siz jismoniy holatingizga ta’sir qilishingiz va natijada yurish tezligini oshirishingiz mumkin.
Qizig’i shundaki, tadqiqot guruhi rahbari Line Rasmussenning so’zlariga ko’ra, bunday turdagi eksperiment birinchi marta nisbatan yosh sub’ektlarda o’tkazilmoqda – ular odatda katta yoshdagi guruhlar vakillarini jalb qiladi.
Tadqiqotda Yangi Zelandiyadan 904 erkak va ayol ishtirok etdi; olimlar ularning sog’lig’ini uch yoshdan boshlab kuzatib borishdi. Har yili ishtirokchilar ko’plab testlardan o’tishdi, yakuniy sinovlar 45 yoshga to’lganida bo’lib o’tdi. Olimlar IQ darajasi past, lingvistik qobiliyatlari, motorli ko’nikmalari, umidsizlikka chidash qobiliyati va hissiy nazorati zaif bo’lgan bolalar sekinroq kattalarga aylanishlarini aniqladilar.
Behruzbek Hamidov
