Xotirjamlik

Ongning ishi

Biror kishi pul topishga, oilasiga vaqt ajratishga va shu bilan birga do’stlari bilan baliq ovlashga borishga harakat qilsa, bu odam o’zining kimligini tushunmay, yuzaki niqoblar kiyishga kirishishiga olib keladi. Bu ong va haqiqiy his-tuyg’ular o’rtasidagi aloqaning yo’qolishiga olib keladi, ularni yuzaki qiladi. Zamonaviy odamlarning diqqatini jamlay olmasligi bunga olib keladi.

Psixolog Erich Frommning fikricha, madaniyat odamlar hayotining tartibsiz bo’lishiga olib keladi, chunki hech kim hech narsa qilmasdan o’tira olmaydi. Odamlar bir-biri bilan muloqot qilishni, chekishni yoki birga ovqatlanishni yaxshi ko’radilar, o’zlari bilan yolg’iz qolishdan bosh tortadilar. Ushbu xatti-harakatning asosiy sababi haqiqiy hayot muammolaridan, masalan, o’lim yoki yolg’izlikdan xabardor bo’lishning eng keng tarqalgan qo’rquvi bo’lishi mumkin. Shaxs bu muammolardan uzoqlashish uchun o’zidan qocha boshlaydi.

Biror kishi bunday xatti-harakat to’g’ri emasligini tushuna boshlaganida, u niqoblar uyumi orasidan o’zining haqiqiy yuzini topish uchun vaziyatni o’zgartirishga harakat qiladi. O’zingizdan qochmaslik, balki o’z his-tuyg’ularingizga e’tibor berishni o’rganish uchun siz diqqatni jamlashni o’rganishingiz kerak.

Qanday qilib xotirjamlikni o’rganish kerak?

E. Fromm o’z asarlarida xotirjamlikni o’rganish bo’yicha bir nechta variantni taklif qildi. U har kuni odam o’zining barcha ishlarini va tashvishlarini bir chetga surib qo’yishi, tanho sokin joyda o’tirishi va ichki ovozini tinglashi mumkin bo’lgan vaqtni topishni taklif qildi. Bunday mashq har kuni har qanday qulay joyda amalga oshirilishi mumkin.

Biroq, atrofingizda biror narsa sodir bo’lganda ham, qanday qilib to’planishni o’rganish kerak. Suhbatdosh bilan gaplashganda, kitob o’qiyotganda yoki musiqa tinglaganda odam diqqatini jamlay olishi kerak. Agar siz suhbat davomida ushbu qoidadan foydalansangiz, bu siz shunchaki yuzaki suhbatda ishtirok etmasligingizni, balki haqiqatan ham odamni tinglayotganingizni va eshitayotganingizni ko’rsatadi. Agar siz juda muhim bo’lmagan narsalarga ham e’tibor qaratishni o’rgansangiz, ularga butunlay boshqa tomondan qarang.

Xotirjamlikni o’rganish uchun sizga juda ko’p vaqt va sabr-toqat kerak bo’ladi. Biroq, agar siz o’zingiz bilan yolg’iz qolishni o’rgansangiz, barcha tashvishlarni bir chetga surib qo’ysangiz, haqiqiy tabiatingizni tushunishingiz mumkin.

Haqiqiy hayot misoli

Juda ko’p odamlar yaxshi hayot kechirishadi, lekin ular hali ham nimadir etishmaydi. Shunday qilib, masalan, kompyuter kompaniyasining menejerlaridan birining mashinasi va kichkina qishloq uyi bo’lgan kvartirasi bor, uning ajoyib bolalari bo’lgan mehribon xotini bor, lekin u tez-tez nimadir etishmayotgan deb o’ylaydi.

U kelib-ketadigan turli xil sevimli mashg’ulotlari bilan maqtanadi, lekin har kuni hamma narsani qilish qiyinroq bo’ladi. Hatto ish joyida ham, yig’ishning iloji yo’qligi sababli lavozimga ko’tarilishdan bosh tortishga to’g’ri keldi. Rahbar bilan suhbatlashganda, uning diqqatini suhbatda ushlab turish juda qiyin, bu uning faoliyati va natijalariga ham ta’sir qiladi.

Bunday holda, siz hal qilishga urinib ko’rishingiz mumkin bo’lgan asosiy muammo mavjud. Birinchidan, bu odamning hayotiy qiziqishi yo’q, shuning uchun unga biror narsaga e’tibor qaratish juda qiyin bo’ladi. U biron bir sohaga e’tibor qaratmaydi va shuning uchun bir narsaga e’tibor qaratish mumkin emas. Bu juda zarur bo’lmagan va muhim narsalar bilan to’ldirilgan e’tiborning tarqalishiga olib keladi. Biror narsani o’zgartirish uchun siz o’zingizni psixologik uyqudan tortib olishingiz va iloji boricha uyg’onishni boshlashingiz kerak.

To’planishingizga yordam beradigan yaxshi odatlar:

1. Sizga kerak bo’lmagan narsalardan xalos bo’lishni o’rganing.
2. Uyda siz uchun ayniqsa muhim bo’lgan narsalarni joylashtiradigan joylarni belgilang.
3. Barcha vazifalarni boshingizda saqlamang, balki barcha rejalarni oldindan tuzing, ularni tashkilotchiga yozing.
4. Har doim muayyan vazifalar uchun belgilangan muddatlarga rioya qiling.
5. Ko’proq muhim ishlarni bajarishingiz uchun mas’uliyatni topshirishni o’rganing.
6. Kechikmaslikka harakat qiling, biroz ertaroq ketganingiz ma’qul.
7. Agar sizda katta vazifa bo’lsa, uni bir nechta kichiklarga bo’lish yaxshidir.
8. Muvaffaqiyatsizliklarda ham yaxshi narsani ko’rganingizda optimist bo’lishni o’rganing, bu sizning kelajakdagi harakatlaringizga ijobiy ta’sir qiladi. Hatto yoqimsiz xotiralar ham ajoyib tajriba bo’lishi mumkin, bu eski xatolarni takrorlamaslik imkonini beradi.