Yangi tadqiqot jinsiy zo’ravonlik holatlarida jabrlanuvchini ayblash va stereotiplarga oydinlik kiritadi

Yaqinda “Jinsiy rollar” jurnalida chop etilgan muhim tadqiqotda tadqiqotchilar “noloyiq kambag’al” deb tasniflangan ayollar jinsiy zo’ravonlik uchun ko’proq ayblanishini aniqladilar – bu haddan tashqari jinsiy aloqa, mas’uliyatsizlik va kamroq qadriyat kabi chuqur ildiz otgan stereotiplar ta’sirida. Ushbu tadqiqot jamiyatdagi stereotiplar va qurbonlarni ayblash o’rtasidagi murakkab o’zaro ta’sirga yangi oydinlik kiritadi.

Tadqiqot jinsiy zo’ravonlik sohasidagi oldingi tadqiqotlarga asoslanadi, bu uzoq vaqt davomida jabrlanuvchi stereotiplarining jamoatchilik fikrini shakllantirishda va ayblov hukmlarini shakllantirishda muhim rolini ta’kidlagan. Oldingi tadqiqotlar qurbonlarning xatti-harakatlari va fe’l-atvori, xususan, ularning jinsiy mavjudligi va mas’uliyati nuqtai nazaridan, jinsiy zo’ravonlik holatlarida ular olgan ayblov miqdoriga qanday ta’sir qilishini o’rganib chiqdi.

Ushbu yangi tadqiqot qashshoqlik va irqga nisbatan jamiyatdagi noxush qarashlar, ayniqsa, “loyiq” va “noloyiq” kambag’allar kontekstida bu tushunchalarni qanday murakkablashtirishini o’rganadi. “Noloyiq kambag’allar” ko’pincha etarli darajada mehnat qilmaydigan yoki o’z taqdiri uchun javobgar bo’lgan shaxslar sifatida qaraladi, “loyiq kambag’allar” esa o’z harakatlariga qaramay kambag’al va shuning uchun qo’llab-quvvatlashga loyiqdirlar.

Ushbu stereotiplar jinsiy zo’ravonlik holatlaridagi hukmlarga qanday ta’sir qilishini tushunish zaruratidan kelib chiqqan holda, tadqiqotchilar jinsiy zo’ravonlik qurbonlariga munosabatni shakllantirishda ijtimoiy sinf va irqning kesishishini o’rganish uchun ushbu tadqiqotga kirishdilar. Ular jamiyatdagi noto’g’ri qarashlar (ayniqsa, “noloyiq kambag’al” deb qabul qilingan va turli irqlarga mansub ayollarga nisbatan) jinsiy tajovuz holatlarida ayblovlarni belgilashga qanday ta’sir qilishini aniqlashga harakat qilishdi.

O’z farazlarini sinab ko’rish uchun tadqiqotchilar uchta alohida guruh ishtirokchilari bilan so’rov tajribalarini o’tkazdilar, jami 714 kishi onlayn psixologiya veb-saytlaridan jalb qilingan. Ishtirokchilarga uchta tadqiqot davomida ayolning jinsiy zo’ravonlik tajribasi tasvirlangan sinchkovlik bilan tayyorlangan vinyetkalar taqdim etildi – har uchtasida ayolning irqiy va ijtimoiy-iqtisodiy kelib chiqishidagi o’zgarishlar “loyiq” yoki “noloyiq” kambag’allarga tegishli. Ushbu eksperimental dizayn ushbu shaxsiyat omillarining jabrlanuvchini ayblash munosabatlariga ta’sirini tizimli ravishda manipulyatsiya qilish va tahlil qilishga qaratilgan.

Tadqiqot natijalari ham batafsil, ham nozik edi. Barcha ishtirokchilar guruhlarida “noloyiq kambag’al” deb tasniflangan ayollar ko’proq jinsiy aloqada bo’lgan, kamroq mas’uliyatli va kamroq qiymatga ega bo’lgan stereotiplarga ega edilar. Ushbu salbiy stereotiplar jinsiy zo’ravonlik uchun ularga qo’yilgan ayblar miqdoriga sezilarli ta’sir ko’rsatdi – noloyiq kambag’al ayollar, ularning munosib kambag’al hamkasblariga qaraganda ko’proq ayblanadi.

Tadqiqotlardan biri, shuningdek, oq tanli noloyiq kambag’al ayollar qora tanli noloyiq kambag’al ayollarga nisbatan mas’uliyatsizroq va kamroq qiymatga ega ekanligi aniqlandi, bu esa ayblovning ko’payishiga olib keladi. Biroq, barcha tadqiqotlarda aybdorlikdagi bu irqiy farq doimiy ravishda kuzatilmagan.

Keng qamrovli yondashuvga qaramay, namunaviy populyatsiyalarning xilma-xilligi, shu jumladan kollej talabalari va jamoa kattalari, topilmalarning umumlashtirilishi haqida savollar tug’diradi. Bundan tashqari, onlayn so’rovlar va gipotetik stsenariylardan foydalanish real hayotdagi idrok va munosabatlarning murakkabligini to’liq qamrab olmasligi mumkin.

Nima bo’lishidan qat’iy nazar, ushbu tadqiqot ijtimoiy sinf va irqqa asoslangan ijtimoiy stereotiplar jinsiy zo’ravonlik holatlarida jabrlanuvchini ayblash munosabatlarida muhim rol o’ynashining ishonchli dalillarini taqdim etadi. Topilmalar ushbu stereotiplarni va ularning jamoatchilik idrokiga ta’sirini yanada nozikroq tushunish zarurligini hal qilishga yordam beradi – bu siyosatni ishlab chiqish, qo’llab-quvvatlash tizimlari va jinsiy zo’ravonlik qurbonlariga nisbatan jamiyat munosabatlariga chuqur ta’sir ko’rsatishi mumkin.

“Ularning katta sharmandaligi – qashshoqlik”” tadqiqoti : “Noloyiq kambag’allar” qatorida ko’rsatilgan ayollar jinsiy tajovuzga loyiq deb hisoblanadilar “michigan universitetida Jessica Kiebler va Abigayl Styuart tomonidan yozilgan.