Ba’zida biz ruhiy omillar tufayli emas, balki jismoniy omillar tufayli qayg’u yoki tashvishlanishimiz mumkin. Agar hayotda hamma narsa yaxshi bo’lsa va xafa bo’ladigan yoki tashvishlanadigan hech narsa bo’lmasa, muammo sizning dietangizda bo’lishi mumkin. Ushbu maqolada biz sizga ovqatlanish miyamizning ishiga qanday ta’sir qilishini aytib beramiz.

Oziqlanish va miya

Kognitiv funktsiyalar

Siz nima yeysiz, ular miyaning ichakda ekanligini ham aytishadi. Ovqat kognitiv funktsiyalar uchun katta ahamiyatga ega: xotira, konsentratsiya va muammolarni hal qilish. Ilmiy tadqiqotlar miya sog’lig’ini qo’llab-quvvatlash uchun qanday ovqatlarni iste’mol qilish kerakligini ko’rsatdi:

1. Antioksidant ovqatlar (rezavorlar, yong’oqlar, ismaloq va qizil qalampir)
2. Ko’p to’yinmagan yog’li mahsulotlar (yog ‘va zig’ir urug’lari, yog’li baliq, avakado)
3. Neyroprotektorli ovqatlar (anor va ismaloq, zerdeçal, chia urug’lari)

Tajriba o’tkazildi: bir guruh odamlar zaytun moyi, yong’oq va baliqlarga boy O’rta er dengizi parheziga rioya qilishdi. Keyinchalik, bu odamlar orasida Altsgeymer kasalligi deyarli yo’q edi.

Makro va mikroelementlar

Minerallar, vitaminlar va magniy, sink va D vitamini kabi mikroelementlar asab tizimining ishlashida muhim rol o’ynaydi. Ushbu elementlarning etishmasligi miya kasalliklariga, jumladan depressiya va uyqusizlikka olib kelishi mumkin. Olimlar D vitamini darajasi depressiyani rivojlanish xavfi bilan bog’liqligini ko’rsatdi. Ushbu vitamin etishmasligi sizning kayfiyatingiz va ruhiy salomatligingizga ta’sir qilishi mumkin.

Shakar va miya

Haddan tashqari shakar yallig’lanishni keltirib chiqaradi, bu esa miyaga salbiy ta’sir qiladi. Shakar II turdagi diabet rivojlanish xavfini oshiradi, bu esa o’z navbatida demans rivojlanish xavfini oshiradi.

Ko’p shakarli dietalar bo’yicha tadqiqotlar o’tkazildi. Ma’lum bo’lishicha, ortiqcha shakar miyadagi beta-amiloid oqsili darajasini oshiradi, bu Altsgeymer kasalligining asosiy belgilaridan biri hisoblanadi.

Mikrobiotaning ovqat hazm qilishdagi roli

Inson mikrobiotalari bizning oshqozon-ichak traktida yashaydigan mikroorganizmlardir. Mikroorganizmlarning ta’siri ko’pincha e’tiborga olinmaydi, ammo ular ovqat hazm qilish va ozuqa moddalarining so’rilishida muhim rol o’ynaydi.

Mikrobiota va ruhiy salomatlik

Mikrobiota va miya o’rtasida ichak-miya aloqasi mavjud, ichakdagi bir xil miya. Mikrobiotaning tarkibi ruhiy salomatlikka, shu jumladan stress va tashvish darajasiga ta’sir qilishi mumkin.

Kaliforniya universitetida o’tkazilgan tadqiqot shuni ko’rsatdiki, sichqonlarda mikrobiota tarkibini o’zgartirish ularning stressga bo’lgan munosabatini o’zgartirib, mikrobiota ruhiy holatga ta’sir qilishi mumkinligini ko’rsatdi.

Yallig’lanish va mikrobiota

Mikrobiota organizmdagi yallig’lanish jarayonlarini tartibga solish uchun zarurdir. Ushbu misol mikroorganizmlarning tanamizga ta’siri qanchalik kuchli ekanligini ko’rsatadi.

Ichakdagi bakteriyalarning ayrim turlari yallig’lanishni kuchaytiradi, boshqalari esa uni kamaytiradi. Mikrobiota tarkibidagi nomutanosiblik surunkali yallig’lanishga olib keladi, bu miyaga salbiy ta’sir ko’rsatadi va neyrodegenerativ kasalliklarning rivojlanishiga sabab bo’ladi.

Mikrobiotadagi nomutanosiblik irritabiy ichak sindromining rivojlanishiga yordam beradi, bu tashvish va depressiya belgilari bilan bog’liq bo’lib, bu o’z navbatida miya funktsiyasiga ta’sir qiladi.