nson miyasi o’z qobiliyatining atigi 10 foizidan foydalanadi, qolgan miya potentsialidan foydalanilmaydi. Yaxshi xotiraga ega va juda ko’p miqdordagi noaniq ma’lumotlarni eslay oladigan odam miyaning qolgan 90% qobiliyatini ochish uchun hech qanday sirdan foydalanmaydi.

O’qishga vaqtingiz yo’qmi? Sahifaning pastki qismiga o’ting va maqolani tinglang!

Mnemonikaning amaliy qo’llanilishi

Har kuni 15-20 daqiqa davomida xotirangizni o’rgatish kifoya. Yodlash uchun tasdiqlangan mnemonikadan foydalaning.

Kompyuter texnologiyalari va axborotlarining zamonaviy dunyosi juda katta hajmdagi aniq ma’lumotlarni yodlashni talab qiladi. Bular elektron pochta parollari, raqamli dastur yoki fayl kodi bo’lishi mumkin. Bunday holda, raqamli va harfli ma’lumotlarni to’g’ri eslab qolish va ko’paytirish kerak.

Maktab adabiyoti dasturi bo’yicha she’r va matnlarni yodlash ham talab qilinadi. She’rlar xotirani yaxshi tarbiyalaydi, qofiyali so‘zlarning so‘z boyligini oshiradi, ijodkorlikni rivojlantiradi.

O’rgatilgan xotiraga ega bo’lsangiz, qisqa vaqt ichida bir nechta xorijiy tillarni o’rganishingiz mumkin.

Mnemonika texnikasi yangi xorijiy so’zlarning hajmini ikki baravar oshirish imkonini beradi. Ingliz tilini o’rganganingizdan so’ng, uni nemis yoki boshqa tildagi so’zlarni yodlash uchun matritsa sifatida osongina ishlatishingiz mumkin.

Xotira mexanizmining o’zi haqida bir oz ma’lumot

Inson xotirasi etarlicha o’rganilgan chegaralarga ega. Psixologlar xotiraning operativ, uzoq muddatli va qisqa muddatliga bo’linishini aniqladilar. Sezgi retseptorlaridan (ko’rish, eshitish) haqiqiy dunyoning izi qisqa muddatli xotiraga kiradi. Diqqatni yo’naltirish yordamida ma’lumotlar ishchi xotirada muhrlanadi, tan olinadi va taqqoslanadi. RAMda, qisqa muddatli xotirada bo’lgani kabi, cheklangan miqdordagi elementlar saqlanadi, ettita ortiqcha yoki minus ikkita element 30 soniya davomida.

Keyin ma’lumot kognitiv tuzilmalarga (ma’noga) kodlanadi yoki qayta kodlanadi va uzoq muddatli xotiraga yuboriladi va u erda umr bo’yi saqlanadi.

Axborotni kodlash qanchalik yaxshi va samarali bo’lsa, u shunchalik uzoq esda qoladi va bu xotiradan tezroq olinadi. Qisqa muddatli xotiraning mazmuni doimo o’zgarib turadi, yangi elementlar eskilarini almashtiradi. Fikrlash jarayonida allaqachon qayta ishlangan ma’lumotni vaqtincha yo’q qilish miyaning tashqi dunyodan doimiy ravishda keladigan hissiy ogohlantirishlardan himoya funktsiyasidir.

Agar ma’lumotlarning eski izlari o’chirilmasa, miya juda ko’p yuklangan bo’lar edi. Va shuning uchun xotira hajmi hech qachon o’zgarmaydi. Ba’zan bir ma’lumot boshqasi bilan bir-biriga to’g’ri keladi va ma’lumotlar aralashib ketadi, masalan, turli matnlarni doimiy ravishda ko’rishda. Bu eslab qolish xatolariga olib kelishi mumkin. U yoki bu yodlangan ma’lumotlardan foydalanmaslik uning mutlaq yo’q qilinishiga olib keladi. Ko’pincha, uni aqliy takrorlash, aksincha, miyada mos keladigan asabiy aloqalarni doimiy ravishda rag’batlantirishga olib keladi.

Xotiraning barcha imkoniyatlaridan samarali foydalanish imkonini beruvchi turli xil mnemonika usullari mavjud.

O’quv materialini yodlashning maktab usullari takroriy takrorlashga asoslangan. Bunday o’rganish past natijalar bilan ko’p vaqt talab qildi. Va materialni to’liq tushunmaslik uning tezda yo’q qilinishiga va xotiradan o’chirilishiga olib keldi. Demak, doimiy yodlash qoidalaridan biri yodlanayotgan ma’lumotni tushunishdir.

Yangi ma’lumotni tez o’zlashtirishga unga ma’lum bir aloqasi bo’lgan allaqachon tanish bo’lgan ma’lumotlar yordam beradi. Misol uchun, agar biror kishi tibbiyot yoki psixologiyani o’rganayotgan bo’lsa, u holda kasalliklar yoki ruhiy kasalliklar haqidagi yangi ma’lumotlar yaqin atrofdagi kontekstga tushadi. Axborot avval olingan bilimlar bilan bir xil xotira hujayralariga assimilyatsiya qilinadi.

Yangi ma’lumotlarning bunday tez o’zlashtirilishi bizning ongimizda allaqachon tayyor umumlashmalar – tushunchalar, boshqalar bog’langan zarur assotsiatsiyalar to’plami mavjudligi bilan bog’liq.

Yaxshi xotira va o’rganishga hissa qo’shadigan ruhiy omillar

Xotira mashg’ulotlarini aniq tizimlashtirish kerak. Agar siz chet tilini o’rganayotgan bo’lsangiz, takroriy darslar katta vaqt oralig’ida o’tkazilmasligi kerak. Agar siz ikki kun ketma-ket bir marta o’qib, keyin besh kun dam olsangiz, unda yangi ma’lumotlar unutiladi va xotiradan yangi ma’lumotlarga qaraganda tezroq o’chiriladi. Shunday qilib, xotira rivojlanish darajasi past bo’lib qoladi. Shuning uchun siz har kuni 15-20 daqiqa mashq qilishingiz kerak.

Ma’lumotni yaxshiroq tushunish uchun uni mantiqiy daraxtga o’xshash tuzilishga aylantirishga harakat qiling. Ko’proq umumiy bilim (so’z, tushuncha) daraxt tanasi kabi ishlatilishi mumkin, so’ngra undan shoxlar printsipiga ko’ra, aniqroq bilimlarni qo’shish mumkin. Agar siz so’zlarni o’rganayotgan bo’lsangiz, ularni bitta semantik maydonga birlashtirishga harakat qiling. Yoki mavhumlik darajasiga ko’ra (masalan, Vologda tashkil etilgan sana 1147 yil – Vologda, poydevor, sana, 11 47).

Bizning ongimizning tabiiy tili

Har qanday ramziy til (matematika tili, ona tili) sun’iy ravishda yaratilgan aloqa tizimidir. Bir muncha vaqt o’qish va yozishni bilmaydigan bola rasmlar – tasvirlar yordamida hamma narsani eslab qoladi. Demak, inson ongi uchun eng tabiiy narsa bu tasvirdir. Bu eslab qolish uchun darhol koddir.

Bizning ongimiz barcha ma’lumotlarni majoziy shaklda qabul qiladi. Ob’ektlar, raqamlar, so’zlarning tasviri bizning ongimizda kontseptual tuzilmalarga qaraganda tezroq paydo bo’ladi va fikrlash faollashadi. Haqiqiy ob’ektning o’zini kuzatmasdan, har qanday stimul uchun xotirada saqlangan tasvir tasvir deb ataladi .