Ko’pincha, ma’lumotni ko’rishda, odam muhim tafsilotlarni o’tkazib yuboradi. Murakkab ma’lumotlar ba’zan idrok etish uchun shunchalik qiyinki, odam undan uzoqlashishni, chalg’itishni xohlaydi. Hamma narsa “quruq” belgilar to’plamiga aylanadi – ong alohida ma’noga yopishib olishda qiynaladi.

Ko’pincha, ma’lumot o’rnini bosuvchi fikrlar chalg’ituvchi narsaga aylanadi, odam o’tmishdagi yoqimsiz muammolarga yoki begona narsalarga e’tibor qaratadi. Gap shundaki, ma’lumotni idrok etish va tushunish konsentratsiyani to’g’ri rivojlantirmasdan sodir bo’lmaydi .

Idrok ikkita muhim komponentni – ma’no va hissiy stimulni (ongni) bog’laydi. Ammo, agar odam retseptorlarga keladigan va miyaga ta’sir qiladigan barcha signallarni darhol sezsa, unda uning barcha resurslari etarli bo’lmaydi. Shuning uchun miya diqqat qaratilgan ma’lumotlarni qayta ishlaydi. U selektivlik printsipi asosida ishlaydi. Xotira bilan bir qatorda diqqat miya harakatlarini kamaytiradi.

Diqqat – idrok sub’ektining ob’ektga munosabati. Bu sub’ektning xohish-istaklari, maqsadlari yoki erishish vositalari mujassamlangan muayyan ob’ektga (mavzuga) munosabatdir. Bu ongdagi sub’ekt va ob’ektni ajratib turadigan, sub’ektning psixologik ehtiyojlarini ob’ektivlashtiradigan haqiqiy ob’ektdir. Bundan oldin, shaxsiyat va his-tuyg’ular bir holatda birlashadi. Istaklar va maqsadlar faqat his-tuyg’ular bo’lib, semantik birliklarga aylana boshlaydi.

Misol uchun, agar odam ertalab choy ichishga ulgurmagani natijasida yomon kayfiyatda bo’lsa, yo’lda u ko’chadagi barcha kafelarni ajratib ko’rsatadi. Yomon kayfiyatning sababi ko’proq yoki kamroq aniq bo’ladi. Ongli ish ong mazmuniga aylanadi. Ba’zan, shaxsiy mavzu bizning e’tiborimiz ob’ektiga aylanganda, u o’z-o’zini anglash deb ataladi.

Vikium yordamida siz individual dasturga muvofiq konsentratsiyani o’rgatish jarayonini tashkil qilishingiz mumkin

Hoziroq mashq qilishni boshlang!

Bundan tashqari, diqqat amaliy harakat bilan bog’liq bo’lsa, yanada yorqinroq harakat qiladi. Hovlidagi oddiy tosh katta qiziqish uyg’otmaydi, lekin agar siz tirnoqni bolg’alashingiz kerak bo’lsa, uning xususiyatlari – og’irlik va kuch – butun atrofdagi rasmdan ajralib turadi. Diqqat ob’ektning barcha ahamiyatsiz xususiyatlarini saralaydi va ong uchun eng zarur bo’lgan narsani ta’kidlaydi.

Matn, real ob’ektlardan farqli o’laroq, real vaziyat haqida bilvosita ma’lumotni o’z ichiga oladi. Shunday qilib, matn, ob’ektlarni to’g’ridan-to’g’ri idrok etishdan farqli o’laroq, ko’p qirrali hissiy ogohlantirishlarni istisno qiladigan minimal ma’lumotni o’z ichiga oladi. Shu sababli, o’quv adabiyotlarini o’qish yanada qiyinlashadi, diqqatni jamlash yo’qoladi.

Diqqat va uning muhim parametrlari

Diqqatning eng muhim psixologik parametrlaridan biri ongning ixtiyoriy yo’nalishidir . Sizning boshingizda maqsad qo’yishning o’zi etarli emas, uni amalga oshirish uchun sizga kuchli irodali turtki kerak. Tuyg’u va his-tuyg’ularning bir nuqtaliligi, hech narsa maqsadga zid bo’lmasa, odamni u yoki bu harakatga undaydi. Iroda, harakatning boshidan oxirigacha diqqatni saqlashga imkon beradi. Masalan, butun maqolani o’qing.