Behruzbek Hamidov
Bizga tez-tez aytiladi: “tashqi ko’rinishga qarab hukm qilmang”, “chiroyli bo’lib tug’ilmang”, “yuzingizdan suv ichmang”. Ammo tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, biz odamning yuzini ko’rgandan keyin 0,05 soniya ichida unga ishonish mumkinmi yoki yo’qligini baholay boshlaymiz. Shu bilan birga, ko’pchilik odamlar taxminan bir xil yuzlarni ishonchga loyiq deb bilishadi – chiroyli. Boshqa irqdagi odamlar haqida gap ketganda ham, ularning jismoniy jozibadorligi haqidagi fikrlar hayratlanarli darajada o’xshash.
Bolalarning jozibadorligiga qarab notanish odamlarga qanday munosabatda boʻlishini tekshirish uchun Xanchjou Fan va Texnologiya Universiteti (Xitoy) psixologlari eksperiment oʻtkazdilar, unda 8, 10 va 12 yoshli 138 nafar bola, shuningdek (taqqoslash uchun) 37 nafar talaba ishtirok etdi. 1 .
Tadqiqotchilar kompyuter dasturidan 200 ta erkak yuzining tasvirini yaratish uchun foydalanishdi (neytral ifoda, to’g’ri qarash) va tadqiqot ishtirokchilaridan bu yuzlar ishonchli yoki yo’qligini baholashni so’rashdi. Bir oy o’tgach, sub’ektlar o’zlariga ko’rsatilgan yuzlarni unutganlarida, ular yana laboratoriyaga taklif qilindi, xuddi shu tasvirlarni ko’rsatdilar va xuddi shu odamlarning jismoniy jozibadorligini baholashni so’rashdi.
Hatto sakkiz yoshli bolalar ham xuddi shunday yuzlarni chiroyli va ishonchli deb bilishgan.
Ma’lum bo’lishicha, bolalar 8 yoshida ham bir xil yuzlarni chiroyli va ishonchli deb bilishgan. Biroq, bu yoshda go’zallik haqidagi hukmlar juda katta farq qilishi mumkin. Bolalar qanchalik katta bo’lsa, kim go’zal va kim boshqa tengdoshlar va kattalarning fikriga to’g’ri kelmasligi haqidagi fikrlari shunchalik tez bo’ladi. Tadqiqotchilarning fikricha, kichik yoshdagi bolalarning reytinglaridagi nomuvofiqlik ularning miyasi – ayniqsa emotsional ma’lumotlarni qayta ishlashga yordam beruvchi amigdala deb ataladigan miyaning yetuk emasligi bilan bog’liq.
Biroq, jozibadorlik haqida gap ketganda, bolalar
