Behruzbek Hamidov
Nega biz ba’zi vaziyatlarda mantiqsiz naqshlarga ko’ra harakat qilamiz? Buning uchun kognitiv tarafkashliklar aybdor – bizni ob’ektivlikdan mahrum qiladigan fikrlash tuzoqlari. Ulardan qanday qochish kerak?
Shaffoflik illyuziyasi. Aytaylik, siz yolg’on gapirishga majbur bo’ldingiz. Har bir inson sizni ko’rib, yolg’onlaringizni biladigandek tuyulganda, bu tuyg’uni eslaysizmi? Bunday holda, biz boshqalarning qobiliyatlarini ortiqcha baholaymiz va ular uchun o’ylaymiz.
O’z-o’zini amalga oshiradigan bashoratlar. Yo’q, sehr yo’q, faqat o’ylash. Fikrini obro’li deb bilgan odam siz uchun nimanidir bashorat qiladi. Va siz ongsiz ravishda qadamlar qo’yasiz va qarorlar qabul qilasiz, bashorat amalga oshishini ta’minlash uchun hamma narsani qilasiz. Ushbu tuzoq barcha turdagi munajjimlar va folbinlar tomonidan muvaffaqiyatli qo’llaniladi.
Qofiya effekti. Ushbu usul ko’pincha sotuvchilar tomonidan qo’llaniladi. Ulardan oldin ham mashhur bo’lgan bo’lsa ham: masalan, ko’plab maqol va maqollarni olaylik. Gap shundaki, qofiyali iboralar ma’lumotni idrok etishni osonlashtiradi, katta ishonchni ilhomlantiradi va xotiramizda mustahkam joylashadi.
Izzattillo Islomov
