empatik stress

Empatiya – bu boshqasini ko’rish qobiliyati. Ehtimol, bu bizni inson, ijtimoiy mavjudot qiladigan eng kuchli tushunchalardan biridir. Empatiya ko’rsatish – bu sezish, boshqa birovning his-tuyg’ulariga bo’lgan huquqini tan olish, ularni hukm qilmasdan va qo’llab-quvvatlashni anglatadi. Empatik bo’lish – bu tirik bo’lish, haqiqiy bo’lish, do’st bo’lish.

Shu bilan birga, bu qobiliyat ko’pincha shaxsiy fazilatlar bilan bog’liq emas, ko’pchilik uchun empatiya ishning bir qismidir. Masalan, uchun:

• tibbiyot xodimlari,
• psixologlar,
• o’qituvchilar va o’qituvchilar,
• murabbiylar va maslahatchilar,
• jurnalistlar
• HR, PR, CR menejerlari,
• reklama beruvchilar va boshqalar.

Empatiya o‘qituvchiga o‘quvchilarga g‘oyalarni yetkazishda, savdo bo‘yicha mutaxassis esa o‘z mijozini yaxshiroq tushunishga, uning to‘lqiniga moslashishga, barcha dardlarga javob berishga va shu bilan o‘zaro manfaatli bitimni yopishga yordam beradi.

Empatiya – eng foydali yumshoq ko’nikmalardan biri va ikkala tomon uchun ham foyda keltiradi. Ammo boshqa odamlarning tajribasi juda ko’p bo’lsa, hissiy muvozanat buziladi va charchash paydo bo’lishi mumkin. Bu e’tiborga olinmaydi, shuning uchun boshidanoq hamdardlik ko’rsatishning ikkita usulini farqlash muhimdir.

Empatiya va empatiya

Empatiya boshqa birovning kechinmalari va his-tuyg’ularini tushunishni anglatadi (“Men siz xafa bo’lganingizni ko’raman”, “Siz juda charchagan bo’lsangiz kerak, to’g’rimi?”, “Xavotirlanganga o’xshaysiz, biror narsa bo’ldimi?”).

hamdardlik – bu ularni ajratishdir (“Ha, qanday!”, “Biz hammamiz o’lamiz!”, “Ha, men unga hamma narsani hozir tushuntiraman!”). Reaktsiyalar o’zini juda yorqin namoyon qilishi shart emas, lekin ikkinchi holatda har doim ko’proq ishtirok etish va o’zaro kirish bo’ladi.

Amerikalik psixolog Daniel Goleman empatiya hissiy intellektning muhim qismi sifatida quyidagilarni aytadi:

• xabardorlik,
• o’z-o’zini tashkil etish,
• aloqa maxorati.

Biroq, u hamdardlik bir necha darajalarda namoyon bo’lishi mumkinligini aniqlaydi:

• kognitiv (boshqa odamlarning g’oyalarini idrok etish);
• hissiy (biz empatiyani ko’rishga odatlanganmiz);
• g’amxo’rlik darajasi (masalan, bolalarning tantrums paytida tinch va oqilona ota-onalar kabi).

Golemanning so’zlariga ko’ra, bu sizning psixikangiz va ruhiy holatingiz uchun empatiyaning “ideal” turidir. Chunki u yordam beradi, lekin keraksiz hissiy kuch sarflamaydi.

G’amxo’r empatiyani qanday o’rganish kerak

• Meditatsiya qiling. Bu fikrlar va mavhumlikni qoldirish, hozirgi paytda bo’lish usuli.
• Hissiyotlarni gapiring. Bu miyaning qismlarini o’zgartiradi va sizni nima sodir bo’layotganini yanada oqilona idrok etishga o’rnatadi. Yozma amaliyotlar (hissiyotlar kundaligi, ertalabki sahifalar) ham yordam beradi.
• Shaxsiy chegaralarni yarating. Odamlar empatiya ko’rsatishga qodir bo’lganlarga jalb qilinadi. Bu hatto qisqa “sovutgichdagi suhbatlarda” ham seziladi. Shu bilan birga, sizda o’z vazifalaringiz, tajribalaringiz va oxir-oqibat kechki rejalaringiz bo’lishi mumkin. Shuning uchun, keraksiz messenjerlarni ochmang, ish vaqtini kuzatib boring, dam olishni rejalashtiring, og’zingizdan “Yo’q” deb aytishni o’rganing. Bu sizni yomonlashtirmaydi va sizni empatik stressdan qutqaradi.