Ota-onalar yoshligidanoq farzandlarini haqiqatni gapirishga o’rgatishadi. Bir tomondan, bu to’g’ri, chunki ular doimo o’z farzandlarining sirlaridan xabardor bo’lishadi. Ammo balog’at yoshida har doim haqiqatni aytishga arziydimi?

Haqiqatdan boshqa hech narsa

Ba’zida haqiqat haqiqatan ham zarar etkazishi mumkin. Ammo psixologiya sohasidagi mutaxassislar nima uchun yolg’on gapirmaslik kerakligi sabablarini ilgari suradilar:

1. Inson kimnidir achchiq haqiqatdan asrash maqsadida yolg‘on gapira boshlasa, vaqt o‘tishi bilan uni aybdorlik tuyg‘usi qiynab, haqiqat tez orada chiqishidan qo‘rqib yura boshlaydi. Bundan tashqari, yolg’on gapirish bir qator salbiy hodisalarga olib kelishi mumkin.
2. Agar siz uni himoya qilmoqchi bo’lgan odamga yolg’on gapirsangiz, u noto’g’ri qaror qabul qilishi mumkin. Misol uchun, agar inson o’zining turmush o’rtog’i uni sevib qolganiga amin bo’lsa va bu unga haqiqiy sevgi bilan uchrashish imkoniyatini bermaydi.
3. Yolg’on boshqalar bilan muloqotda to’siq yaratishga yordam beradi, masalan, agar odam yolg’on gapirsa, u aldanganlardan ham xuddi shunday narsani kutadi.
4. Kichkina yolg’onni o’ylab topib, odam katta aldashning oson yo’lini topadi.

Har doim halol bo’lish yoki bo’lmaslik?

Hamma odamlar faqat haqiqatni gapiradigan dunyoda yashash qanchalik yaxshi bo’lardi. Biroq, umri davomida yolg’on gapirishdan qochadigan odamlar yo’q. Agar inson ahmoq bo’lmasa, ba’zi vaziyatlarda u haqiqatni aytishga arziydimi va qanchalik o’rinli ekanligi haqida o’ylaydi. Haqiqatni oshkor qilishdan oldin, siz quyidagilar haqida o’ylashingiz kerak:

• bu haqiqat biron bir foyda keltiradimi;
• haqiqat suhbatdoshga jiddiy zarar yetkazadimi;
• aytilgan so’zlar xushmuomala bo’ladimi;
• Haqiqatni his-tuyg’ular bilan ayta olmaysiz, aks holda so’zlar juda to’g’ri tanlanmasligi mumkin.

Insonning qobiliyatlarini baholashda haqiqat qanchalik zarur bo’lishi mumkin? Bu mavzu ancha murakkab. Misol uchun, agar biror kishi yomon qo’shiq aytsa va u bu haqda xabardor bo’lsa, u bu ishdan butunlay voz kechishi va yaxshilanishni to’xtatishi mumkin. Ammo boshqa tomondan, yolg’onga ishonib, u o’zi uchun mutlaqo yaroqsiz bo’lgan narsaga ko’p vaqt sarflashi mumkin.

Yolg’on odamga kuch berish uchun ishlatilishi mumkin bo’lgan holatlarda foydali bo’lishi mumkin. Yorqin misol – ona muammoning beparvoligi haqida gapirganda, chaqaloqning tizzasini sindirish.

Ba’zi odamlar ataylab aldanishni tanlaydilar, har tomonlama halol va ochiq suhbatlardan qochadilar. Masalan, erlari ularni aldagan aldangan xotinlar. Ular uchun baxtli oila illyuziyasini buzmasdan, jaholatda yashash qulayroqdir.

Haqiqat yaxshimi yoki yomonmi?

Haqiqat yaxshi, lekin haddan tashqari rostgo’ylik jamiyatga moslashishda muammolarga olib kelishi mumkin. Nima uchun bu sodir bo’lmoqda? Shunchaki, zamonaviy jamiyat doimo niqoblar ortida yashirinishga odatlangan, shuning uchun odamlar haqiqatni 100% tinglashga tayyor emaslar. Mutlaq halollik tarafini olish hayotingizni shunchaki murakkablashtirishi mumkin.

Haqiqat tarafdorlarining ba’zilari yolg’ondan ko’ra hamma narsani ochiq aytish yaxshidir, deb hisoblashsa, boshqalari bunday xatti-harakatni samimiylik bilan adashtirishadi. Biroq, agar tanqid ob’ekti baho berishni so’ramagan bo’lsa, unda bunday haqiqatni qo’pollik deb hisoblash mumkin.

Esda tutingki, halollik – bu uyg’un munosabatlarni o’rnatishga va muvaffaqiyatga erishishga yordam beradigan ajoyib sifat. Biroq, kichik yolg’on haqiqatda oqlanadigan holatlar ham mavjud.